dla kolejnych właścicieli. Jest świadectwem dawnej zabudowy sentymentalnego założenia krajobrazowego, przy którym pracowali wybitni architekci.

Historia

Rezydencja mokotowska powstawała w latach 1771-1785 dla księżnej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej na terenie powiększanych stopniowo dóbr mokotowskich. Pierwszym zatrudnionym przy realizacji architektem był Efraim Szreger, który zaprojektował pałacyk i regularny ogród z folwarkiem leżącym powyżej skarpy. Z nazwiskiem tego architekta łączono do niedawna powstanie Domku Burgrabiego. Od 1773 roku dla światłej fundatorki pracował również Szymon Bogumił Zug, któremu obecnie przypisuje się autorstwo tego obiektu wybudowanego zapewne około 1780 roku. Budynek ten został postawiony przy południowo- zachodnim narożniku pałacu, z którym był połączony półkolistym murem, wydzielającym podwórze gospodarcze. Założony na prostokątnym rzucie był parterowy, o pięcioosiowych dłuższych elewacjach, dzielonych pilastrami. Na jego płaskim dachu zaplanowano taras otoczony balustradami. Dobudowa tego pawilonu do pałacu, nadała symetrycznej dotąd rezydencji nieregularny, romantyczny charakter. W latach 1824-1825 część budynków założenia przekształcano na zlecenie nowej właścicielki Anny z Tyszkiewiczów Potockiej-Wąsowiczowej wg proj. arch. Henryka Marconiego. Widoki z tamtego czasu ukazują Domek Murgrabiego z niskim dachem, bez balustrady. W 1845 roku dużą część posiadłości zakupił mieszczanin, znany litograf Franciszek Szuster, który etapowo przekształcał rezydencję. W latach 1861-1865 nad Domkiem nadbudowano piętro i nadano budowli cechy neorenesansowe. W wyniku walk powstania warszawskiego w 1944 roku obiekt został w znacznym stopniu zniszczony. Odbudowy wraz z pałacem doczekał się w latach 1962-1965 wg projektu Jerzego Brabandera.

Opis

Murowany i otynkowany budyneczek położony jest na południowy-zachód od pałacu Szustra, po północnej stronie ul. Morskie Oko będącej dawniej drogą prowadzącą od bramy gospodarczej do folwarku. Obiekt w stylu neorenesansowym, założony na planie prostokąta, wkomponowany jest w pochyły stok skarpy. Dlatego też, od południa i zachodu, ma dwukondygnacyjne elewacje, a dwie pozostałe, od strony wzniesienia, są jednokondygnacyjne z wysokim cokołem. Budynek wieńczy płaski dach czterospadowy kryty blachą, z belwederkiem o tralkowych balustradach. Dolną kondygnację elewacji, wydzieloną profilowanym gzymsem zdobi pasowe boniowanie. Prostokątne okna parteru, od strony nasypu skarpy są częściowo położone poniżej poziomu terenu. W znacznie wyższej, kondygnacji piętra okna ujęte są dekoracyjnym obramieniem zamkniętym łukiem pełnym. W obu dłuższych elewacjach umieszczone zostały po trzy prostokątne otwory okienne typu porte-fenetre. Dwa wejścia do budynku mieszczą się w jego niższej części, od strony południowej. Między nimi znajduje się okno, a w skrajnych osiach prostokątne płyciny. Do północno-wschodniego narożnika budynku przylega półokrągły mur zwieńczony blankami łączący Domek Murgrabiego z pałacem. Po środku znajduje się w nim prostokątny otwór przejścia flankowany przez niewielkie płyciny zamknięte łukiem ostrym. Dekoracja muru nawiązuje do neogotyckiej stylistyki pałacu. Za parawanem muru i omawianej oficyny, schowany jest dziś niewielki dziedziniec z parkingiem.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Małgorzata Laskowska-Adamowicz, OT NID w Warszawie, 05.10.2015 r.