Przykład interesującej architektury w formach późnego historyzmu, zachował oryginalną architekturę zewnętrzną, jak i bogaty wystrój wnętrz.

Historia

Starsza, zachodnia część gmachu, użytkowanego obecnie przez Bank Pekao S.A. II Oddz. w Wałczu powstała w pocz. XX w. Uległa gruntownemu przekształceniu w latach 1923-1924, wraz z adaptacją na potrzeby Miejskiej Kasy Oszczędnościowej i budową zlokalizowanej na sąsiedniej działce siedziby Banku Powiatowego. Dokumentację projektową obu części budynku wykonano w berlińskiej pracowni Braci Brantd. Stosowny projekt, podpisany przez Hansa Brandta wpłynął do Policji Budowlanej 23 sierpnia 1923 r. Do końca 2. wojny światowej budynek był użytkowany przez wspomniane dwie instytucje finansowe, tj. Bank Powiatowy (Kreisbank) i Powiatową kasę Oszczędnościową (Kreissparkasse).

W 1945 r. obiekt został przejęty przez władze polskie, stając się własnością skarbu państwa. Do 1950 r. mieściły się tu Samopomoc Chłopska oraz Bank Rolny Oddział Powiatowy w Wałczu. 30 listopada 1951 r. budynek główny został przejęty przez Narodowy Bank Polski, obok którego działał nadal Bank Rolny. W 1989 r. z NBP utworzono m.in. Pomorski Bank Kredytowy, który został użytkownikiem a od 1993 r. właścicielem całego gmachu. W 1999 r. Pomorski Bank Kredytowy wszedł w skład Banku Pekao S.A., do którego obecnie należy budynek.

W okresie powojennym prowadzono liczne remonty budynku. W 1982 r. odnowiono elewacje. W 1988 r. wymieniono pokrycie dachu z dachówki ceramicznej na blachę. W 1992 r. położono posadzki marmurowe w hallu korpusu głównego i w sali dla klientów, a także posadzkę ceramiczną w hallu lewego skrzydła. W 1995 r. wymieniono pokrycie dachu z blachy na dachówkę bitumiczną. W 1997 r. przeprowadzono remont elewacji i wnętrz oraz wymieniono stolarkę okienną i drzwiową.

Opis

Gmach Banku Pekao S.A. położony jest w centrum miasta, w północnej pierzei ulicy Bankowej, na narożniku ul. Dąbrowskiego. Fasadą zwrócony jest na południe, w stronę ulicy Bankowej, wschodnią elewacją boczną - ku ulicy Dąbrowskiego.

Budynek zaprojektowany i zrealizowany w formach późnego historyzmu, łączących w sobie elementy włoskiego neorenesansu, neobaroku i neoklasycyzmu, a w dekoracji wnętrza również secesji.

Gmach złożony jest z dwóch części, z których jedna, na rzucie zbliżonym do kwadratu zajmuje działkę na narożniku ulic Bankowej i Dąbrowskiego, druga - usytuowana na działce położonej od strony zachodniej przy ul. Bankowej, składa się z budynku frontowego i poprzecznej doń oficyny.

Budynek podpiwniczony, jednopiętrowy z użytkowym poddaszem, nakryty dachami dwu-, trzy- i czterospadowymi z licznymi lukarnami od ul. Bankowej oraz położoną od ul. Dąbrowskiego obszerną facjatką, nad ryzalitem w części środkowej nakrytą osobnym, poprzecznym dachem dwuspadowym. Oba wykusze nakryte niskimi daszkami trójspadowymi.

Dwie reprezentacyjne elewacje budynku (od strony ulic Bankowej i Dąbrowskiego) znacznie zróżnicowane pod względem wystroju. Lico wysokiego cokołu głównej, narożnej części urozmaicone przez odsłonięcie fragmentów wątku z ciosów kamiennych. Wyżej, większa część elewacji podzielona gzymsami - kordonowym i parapetowym. Całość zwieńczona gzymsem podokapowym z kroksztynami. Wychodząca na ul. Bankową, frontowa elewacja głównej części symetryczna, dziewięcioosiowa, z dwoma pozornymi ryzalitami ujmującymi po bokach środkową, cofniętą partię lica z czterema wtopionymi w mur kanelowanymi filarami dźwigającymi balkon I piętra. Pod balkonem usytuowane główne wejście do budynku z półkolistym tympanonem ozdobionym płaskorzeźbioną fantastyczną figurą oraz witrażowo przeszklonym prostokątnym nadświetlem. Od strony zachodniej, pomiędzy dwiema częściami budynku usytuowane drugie wejście z półkolistym nadświetlem, a nad nim wykusz o bogatej dekoracji ornamentalnej i figuralnej. Otwory okienne obu ryzalitów ujęte wspólnymi opaskami na wysokości obu kondygnacji, okna parteru zwieńczone nadprożami z kluczem wpisanym w kształt półkola. Elewacja od strony ul. Dąbrowskiego asymetryczna, z analogicznym jak w fasadzie wykuszem w cofniętej narożnej partii, z pozornym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym naczółkiem oraz z ryzalitem półkolistym. Przy tym ostatnim usytuowane jedno z wejść do budynku, poprzedzone schodkami. Na wysokości 1. piętra balkon łączący wykusz z ryzalitem.

We wnętrzu budynku czytelne zróżnicowanie układu starszej i nowszej partii. Oba skrzydła głównej części dwutraktowe, w tylnym trakcie połączone z halą kasową zajmującą całe podwórze narożnej posesji. Frontowy budynek dawnej kasy oszczędnościowej dwutraktowy z półtora traktową oficyną. We wnętrzu zachowane interesujące elementy wystroju. Główne wejście od strony ul. Bankowej prowadzi przez przedsionek ze schodami do westybulu, który łączy się z obszerną salą operacyjną. Jej środkowa część, przeznaczona dla klientów, oświetlona jest przez szklany dach. Filarami o kanelowanych trzonach oddzielona jest od otaczających ją z trzech stron pomieszczeń kas. Obecnie z wyposażenia tej części budynku zachowały się trzy kasy pancerne. Pomieszczenie po prawej stronie przedsionka ze schodami pełniło funkcję sali posiedzeń, a płożony obok niej narożny pokój, służył jako gabinet dyrektora. Wyższe kondygnacje budynku, tj. jego pierwsze piętro i poddasze pełniły pierwotnie funkcje mieszkalną. Do dziś przetrwał w dużej części pierwotny wystrój tych mieszkań - korytarz z pozornym kolebkowym sklepieniem, dwa kominki, piec, witrażowe szybki i t. p. elementy.

Obiekt dostępny w godzinach pracy urzędu.

Oprac. Maciej Słomiński, OT NID Szczecin, 07-08-2017 r.