Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dom, tzw. Dom Solny - Zabytek.pl

dom, tzw. Dom Solny


budynek mieszkalny 1. poł. XIX w. Wadowice

Adres
Wadowice, Kościelna 6

Lokalizacja
woj. małopolskie, pow. wadowicki, gm. Wadowice - miasto

Zabytek o dużych walorach architektonicznych, znaczący dla kształtowania się miejskiego krajobrazu kulturowego i układu przestrzennego Wadowic.

Budynek jest jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych obiektów mieszkalnych w mieście.

Historia

Dom wzniesiony został ok. 1800 r. w stylu klasycystycznym. Pierwotnie w piwnicach  znajdowały się składy soli,  stąd budynek nazywano „domem solnym”. W XIX w. dom należał do zamożnych rodzin wadowickich, najpierw Schwartzów, potem Gedlów, którzy byli także właścicielami sąsiedniego obiektu przy ul. Kościelnej 4.  W okresie międzywojennym w budynku nr 6 mieścił się czasowo Urząd Skarbowy, a następnie, aż do wybuchu II wojny światowej, posterunek policji (zachowały się dwie piwnice w których znajdował się areszt). W 2. poł. XX w.  był tu  m.in. zakład garbarski i siedziba miejscowego klubu sportowego „Skawa”. W latach 60. XX w. w obiekcie wymieniono stropy drewniane na murowane, a skrzydło  północno-zachodnie przebudowano. W tej części domu znajduje się prawdopodobnie najstarszy w Polsce sklep z dewocjonaliami, założony po 1945 r. przez Rozalię Leń i od tego czasu prowadzony nieprzerwanie przez jej rodzinę. Do skrzydła obiektu w latach 90. XX w. dobudowana została kawiarnia i garaż. Obecnie na piętrze przedmiotowego budynku znajdują się mieszkania, a na parterze m.in. siedziba zarządu Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej w Wadowicach, zakład fryzjerski i kawiarnia.

Opis

Dom usytuowany jest w terenie o urozmaiconej konfiguracji, po wschodniej stronie ulicy Kościelnej, poniżej jej ciągu, w pobliżu Bazyliki Mniejszej p.w. Ofiarowania Najświętszej Marii Panny. Frontem zwrócony jest na zachód. Przed budynkiem znajduje się dziedziniec. Od południa dom sąsiaduje z budynkiem nr 4. Obydwa obiekty wraz z przylegającymi do nich ogrodami otoczone były pierwotnie kamiennym murem, którego fragmenty zachowały się do dzisiaj. Naprzeciwko nich przy ul. Kościelnej 7 stoi dom rodzinny Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II (ob. muzeum). Budynek nr 6 murowany z cegły, potynkowany. Od wschodu posadowiony na wysokim podpiwniczeniu niwelującym znaczne nierówności terenu. Obiekt o prostopadłościennej bryle, ze skrzydłem przy narożniku północno-zachodnim, dwukondygnacyjny od zachodu i trójkondygnacyjny od wschodu, nakryty dwuspadowymi dachami z blachy falistej i dachówki ceramicznej (skrzydło). Korpus budynku prostokątny, szerokofrontowy, symetryczny, dwutraktowy. Skrzydło obiektu, wąskofrontowe, jednotraktowe. Fasada korpusu siedmioosiowa. W osi środkowej znajduje się piętrowy ryzalit, w dolnej kondygnacji w formie podcienia arkadowo-filarowego, w górnej opilastrowany pomiędzy oknami, zwieńczony belkowaniem i trójkątnym frontonem. Podobnie zwieńczona jest elewacja frontowa skrzydła. Elewacja tylna korpusu budynku siedmioosiowa, potynkowana na gładko, ożywiona rytmicznie otworami drzwiowymi i okiennymi. Na wysokości piętra elewacji południowej  nadwieszony jest balkon. Piwnice i pomieszczenia na parterze mają sklepienia żagielkowe. We wnętrzach budynku zachowała się częściowo drewniana stolarka okienna i drzwiowa, zapewne z XIX w.

Zabytek dostępny z zewnątrz i częściowo wewnątrz (na parterze).

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 26-10-2017

Rodzaj: budynek mieszkalny

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_12_BK.213596, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_12_BK.401059