Czworoboczny pałac z wewnętrznym dziedzińcem oraz otaczający go zadbany park są malowniczym elementem wiejskiego krajobrazu kulturowego. W pobliżu pałacu znajduje się późnorenesansowy kościół par. pw. św. Szymona i św. Judy Tadeusza.

Historia

Pałac został wybudowany około połowy XVII w., kiedy właścicielem Szymiszowa był Wilhelm von Warlowski. W 1831 r. posiadłość został zakupiona przez rodzinę Strachwitz, której własnością pozostała do 1945 roku. Pałac został rozbudowany w 1912 r. i spalony niedługo później, podczas Powstania Śląskiego w 1921 roku. Ze zniszczeń odbudowany w 1922 roku. Odremontowany, po II wojnie światowej pełnił funkcję szpitala, a  od lat siedemdziesiątych XX w. mieści się w nim Dom Pomocy Społecznej. Przylegający do pałacu park powstał przy częściowym wykorzystaniu wcześniejszego, XVIII-wiecznego założenia ogrodowego. W poł. XIX w. założono park krajobrazowy o swobodnej kompozycji, na przełomie XIX i XX  w. przekształcony w park o charakterze leśnym. Rozległe zabudowania szymiszowskiego folwarku powstawały w dwóch etapach. Wpisany do rejestru spichlerz jest pozostałością starszej zabudowy, pochodzącej z połowy XIX  w., skupionej wokół mniejszego podwórza folwarcznego w pobliżu pałacu. Istniejący do dziś folwark, położony na zachód od pałacu, powstał na początku XX w. (ok. 1912 r.).

Opis

Zespół pałacowo-parkowo-folwarczny znajduje się przy zachodnim skraju miejscowości. Pałac murowany jest z kamienia i cegły, na rzucie czworoboku, z wewnętrznym dziedzińcem. Jest podpiwniczony, dwukondygnacyjny, kryty dachem mansardowym, z lukarnami doświetlającymi użytkowe poddasze. Elewacja frontowa jedenastoosiowa, zwrócona w  kierunku zachodnim. Przy jej południowej części znajduje się wsparty na filarach taras, pod którym kryje się główne wejście oraz kartusz herbowy z XVIII wieku. Pozostałe elewacje (południowa – 13osiowa, wschodnia i  północna – 10osiowe) są gładko tynkowane, z pionowym boniowaniem w  narożnikach. Prostokątne okna i blendy różnej wielkości obramione są stiukowymi, profilowanymi opaskami. W przyziemiu czworobocznego dziedzińca widoczne są półkoliste arkady krużganka, zachowanego przy wschodnim skrzydle. Układ wnętrz jest jednotraktowy, z korytarzem po stronie dziedzińca. Część pomieszczeń przyziemia przekryta jest sklepieniami kolebkowymi, kolebkowymi z lunetami i kolebkowo-krzyżowymi, nad pozostałymi - sufity, w salonie ze stiukowymi dekoracjami, pozostałe – płaskie. Za głównym wejściem znajduje się obszerna, trójdzielna sień, przy niej – kaplica oraz klatka schodowa prowadząca do sali balowej. Spichlerz folwarczny usytuowany jest kalenicowo do drogi, w pobliżu północno – zachodniego narożnika pałacu. Murowany z kamienia i  otynkowany, wzniesiony został na planie wydłużonego prostokąta i nakryty dachem dwuspadowym. Dwukondygnacyjny, z wysokim użytkowym poddaszem doświetlonym od strony ulicy parami wąskich okienek umieszczonych pod okapem. Pozostałe otwory okienne niewielkie, w kształcie zbliżonym do kwadratu. Zachodnia elewacja szczytowa o nieregularnym układzie, z  wtórnie wykutym dużym otworem załadunkowym, wschodnia – częściowo przesłonięta współczesną przybudówką. Boczne elewacje pięcioosiowe. Jednoprzestrzenne wnętrze nakryte jest drewnianym stropem. Oba budynki znajdują się na terenie otoczonego murem założenia parkowego, na którego teren prowadzą dwie bramy – północna i południowa, tzw. „czarna brama”. Przez północno – wschodnią część parku przepływa Potok Rożniątowski, pośrodku znajduje się staw. Na liczącym około 8,5 ha obszarze parku występują chronione gatunki i zwierząt (np. storczyk listera jajowata, traszka grzebieniasta), egzotyczna surmia zwyczajna, buki, dęby i wiele innych.

Park i pałac dostępne, wnętrza pałacu – po uzgodnieniu z dyrekcją DPS. Spichlerz dostępny z zewnątrz.

Oprac. Ewa Kalbarczyk-Klak, NID, OT w Opolu, 18.11.2015 r.