Historia

Kościół parafialny w Szklarach Górnych (do 1945 r. - Ober Gläsersdorf) był wzmiankowany po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1331 roku. W dokumencie kardynała Johanna od św. Marka z 1336 r. został wymieniony proboszcz w „Glezerdorf”. Obecny, murowany kościół, wzniesiony został na przełomie XV i XVI w. - budowę zakończono zapewne w 1516 r., wówczas bowiem został ufundowany dzwon przez ówczesnego patrona Ehrenharda von Glaubitz. W latach 1524-1654 kościół pełnił funkcję świątyni ewangelickiej. W 1596 r. z fundacji Ursuli Stöslin dobudowano od strony południowej kaplicę grobową z lożą kolatorską na piętrze oraz po 1600 r. przebudowano wnętrze prezbiterium na mauzoleum rodów Schindel i Stössel. W 1793 r. nadbudowano wieżę. W 1824 r. przebudowano kaplicę grobową na kaplicę mariacką. Wówczas ustawiono barokowy ołtarz główny, pochodzący z kościoła w Grębocicach, z obrazem przedstawiającym św. Piotra i Pawła. Podczas renowacji w l. 1908-1910 odnowiono wnętrze oraz elewacje kościoła, od północy powiększono zakrystię z nową lożą kolatorską na piętrze. Ponowna konsekracja nastąpiła 31.07.1910 roku. Kolejny remont przeprowadzono w 1978 roku. W 1993 r. przeprowadzono remont polegajacy na usunięciu szkód górniczych oraz wykonaniu profilaktycznego zabezpieczenia.

W 1734 r. wzniesiono nową, fachwerkową plebanię, którą w 1813 r. zastąpiono obecną, murowaną.

Opis

Kościół oraz zagroda plebańska znajdują się w środkowej części wsi, po południowej stronie drogi prowadzącej do Lubina. Kościół jest budowlą murowaną, orientowaną. Bryła kościoła jest zwarta, oskarpowana. Korpus nakryty dachem dwuspadowym, od zachodu przylega kwadratowa wieża, górą - ośmioboczna, nakryta ostrosłupowym hełmem. Wnętrze dwunawowe, halowe, czteroprzęsłowe, nakryte sklepieniem krzyżowym. Wokół kościoła znajduje się cmentarz założony na nieregularnym planie, otoczony kamiennym, otynkowanym murem. Przy drodze wiodącej do miejscowosci Obora, po południowej stronie założenia cmentarnego, poza murem, usytuowany jest pomnik św. Jana Nepomucena z ok. poł. XVIII w. Od strony zachodniej do założenia cmentarnego przylega zagroda plebańska.

Na uwagę zwraca wyposażenie kościoła: ołtarz główny, wykonany ok. 1700 r., z rzeźbami Trzech Króli, św. Józefa oraz w zwieńczeniu św. Jana Nepomucena i gołębicy Ducha Świętego, z obrazem św. Piotra i Pawła z 1820 r. (autor: Koch); w nawie południowej ołtarz św. Józefa; prospekt organowy z 3. ćw. XVIII w.; gotycka chrzcielnica z pocz. XVI w.; manierystyczna ambona z 1610 r.; rzeźby św. Piotra i Pawła z 2. poł. XV w.; na bocznych ścianach prezbiterium osiem całopostaciowych epitafiów przedstawicieli rodów von Stossel i von Schindel z przełomu XVI/XVII w.; w kaplicy południowej płyty nagrobne Wenzla Schierena (†1593) i jego żony Ursuli (†1597), fundatorki kaplicy; w kruchcie m.in. nagrobek Ehrenharda von Glaubitza (†1520), zapewne fundatora kościoła.

Zabytek dostępny. Informacje teleadresowe na stronie internetowej diecezji legnickiej http://www.diecezja.legnica.pl/.

oprac. Bogna Oszczanowska, OT NID we Wrocławiu, 21-12-2015 r.