Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

synagoga, ob. dom kultury - Zabytek.pl

synagoga, ob. dom kultury


synagoga 1798 r. Siemiatycze

Adres
Siemiatycze, Stanisława Przybyszewskiego 8

Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. siemiatycki, gm. Siemiatycze (gm. miejska)

Jedna z nielicznych XVIII wiecznych, klasycystycznych synagog w woj.podlaskim.Zaprojektowana przez słynnego arch.

Szymona Bogumiła Zuga. Wartości historyczne związane są z działalnością księżnej Anny z Sapiehów Jabłonowskiej (dla której Zug pracował), fundatorki obiektu ale przed wszystkim sławnej reformatorki gospodarczej, protektorki kultury i sztuki, która stworzyła w Siemiatyczach wzorową rezydencję magnacką (sprzęgnięcie miasta z pałacem) na wzór Nancy. Jest to ważny ślad materialny po prężnej i licznej niegdyś w Siemiatyczach społeczności żydowskiej.

Historia

Żydzi w Siemiatyczach pojawili się już zapewne w końcu XVI w. sprowadzeni przez ówczesną właścicielkę dóbr Katarzynę z Tęczyńskich żonę Jerzego Olelkowicza, księcia słuckiego. W końcu następnego stulecia posiadali już własną gminę (kahał). W 1765 r. kahał siemiatycki liczył 1895 osób zamieszkujących w Siemiatyczach, Drohiczynie i okolicznych wsiach. W samych Siemiatyczach mieszkało wówczas 1015 starozakonnych. W 2. poł. XVIII w. właścicielką miasta została słynna Anna z Sapiehów Jabłonowska (zm. 1800), która przebudowała Siemiatycze organizując tu wspaniałą magnacką rezydencję i przemieniając miasteczko w tętniący życiem ośrodek gospodarczy i kulturalny tzw. państwa siemiatyckiego. Synagogę wybudowano po pożarze miasta 1797 r. zapewne wg projektu sławnego arch. Szymona Bogumiła Zuga wykonanego w 1777 roku. Mimo straszliwych zniszczeń podczas powstania styczniowego (bitwa siemiatycka) synagoga jako jeden z nielicznych budynków ocalała. Spis rosyjski z 1897 r. wykazał w mieści 4638 Żydów co stanowiło 75% wszystkich mieszkańców. Podczas II wojny światowej, gdy Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince synagoga pełniła rolę magazynu na mienie pożydowskie. Po wojnie były tu różne składy i magazyny. W latach 1959-1964 prowadzono prace remontowe, które przekształciły wnętrza i zatarły częściowo cechy stylowe obiektu dostosowując go na potrzeby Domu Młodzieżowego. W synagodze mieści się obecnie Siemiatycki Ośrodek Kultury.

Opis

Synagoga usytuowana w południowo-zachodniej części miasta przy ul. Zaszkolnej 1 w odległości ok. 100 m od dawnego rynku, na terenie dawnego cmentarza żydowskiego, zniesionego w 1777 r. przy wytyczaniu ul. Pałacowej. Obiekt klasycystyczny, orientowany, na rzucie prostokąta, poprzedzony prostokątnym przedsionkiem. Prostopadłościenna bryła synagogi nakryta dachem czterospadowym. Murowana z cegły, tynkowana, kryta blachą. Elewacje od dwóch kondygnacjach okien częściowo zamurowanych, zwieńczone belkowaniem. Otwory okienne prostokątne w tynkowych opaskach. Wnętrze trzynawowe, halowe z filarami połączonymi półkolistymi łukami.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Tomasz Rogala, OT NID w Białymstoku, 15.12.2014 r.

Rodzaj: synagoga

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.73608, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.168602