Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Stanisława Kostki - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Stanisława Kostki


kościół XVII w. Sianów

Adres
Sianów, Kościelna 3

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. koszaliński, gm. Sianów - miasto

Kościół sianowski stanowi interesujący przykład połączenia późnogotyckiej, murowanej tradycji budowlanej, z osiemnastowieczną konstrukcją ryglową oraz renesansowym wyposażeniem wnętrza.

Ceglana wieża, zwieńczona hełmem z latarnią jest reliktem średniowiecznego kościoła oraz dominantą w krajobrazie miasta. Nawa zachowała oryginalną formę architektoniczną oraz konstrukcję, stanowi jedyny na Pomorzu Zachodnim przykład ryglowego kościoła farnego. Renesansowe wyposażenie kościoła pozwala docenić kunszt ówczesnych artystów oraz hojność donatorów.

Historia

Obecnie kościół w Sianowie jest obiektem dwufazowym. Na przełomie XV/XVI w. wybudowana została ceglana wieża, dostawiona do murowanego kościoła z poł. XIV w. Była to świątynia salowa, z trójbocznym prezbiterium oraz wieżą nakrytą dachem dwuspadowym z hełmem - udokumentowana w 1618 r. na mapie Lubinusa. W 1665 r. przebudowano hełm wieży. Od XVII do pocz. XX w. był to kościół filialny, należący do parafii w Suchej i znajdował się pod patronatem właścicieli majątku. Średniowieczny kościół (nawa) został zniszczony w trakcie wojny siedmioletniej (1756-1763). Obecnie istniejący kościół ryglowy wybudowano w 1793 r. (na planie zbliżonym do średniowiecznej świątyni), do którego przeniesiono historyczne wyposażenie. Datowanie ryglowej nawy potwierdzają historyczne plany, ołowiana płyta inskrypcyjna „MDCCLXXXXIII”, a także forma architektoniczna. W XIX w. przebudowano wnętrze oraz ufundowano dzwony i organy. W 1906 r. utworzono samodzielną parafię w Sianowie, a w następnych latach przeprowadzono remont kościoła; m.in. wymieniono część dolne fragmenty ściany południowej i dostawiono przedsionek północny. Po 1945 r. kościół był kilkakrotnie remontowany w obrębie ścian, dachu, wieży oraz wystroju i wyposażenia wnętrza - np. przeniesiono tu renesansowy ołtarz z kościoła w Cieszynie (gm. Biesiekierz).

Opis

Kościół pw. św. Stanisława Kostki zlokalizowany jest w zachodniej części miasta (na obrzeżu układu staromiejskiego), po południowej stronie ul. Kościelnej, w obrębie historycznej działki. Jest to kościół orientowany, salowy z trójbocznie zamkniętym prezbiterium oraz wieżą zwieńczoną hełmem z latarnią. Forma architektoniczna nawy jest typowa dla ryglowych świątyni wznoszonych w XVII i XVIII w. na Pomorzu Zachodnim. Wieża o późnogotyckiej formie i wystroju architektonicznym. Nawa założona jest na planie wydłużonego prostokąta, z trójbocznym zamknięciem od wschodu, o wymiarach całkowitych 26,9 x 9,7 m. Do ściany zachodniej przylega średniowieczna wieża, o wymiarach 6 x 5,5 m, a przy ścianie północnej ustawiony niewielki przedsionek (2,2 x 1,6 m). Główne wejście do kościoła znajduje się w zachodniej ścianie wieży. Historyczny kościół jest obiektem trzybryłowym, składający się z: nawy, wieży i przybudówki północnej i zakrystii południowej. Nawa nakryta wysokim dachem dwuspadowym (nad prezbiterium dach trzypołaciowy), o wysokości całkowitej ok. 11 m. Czterokondygnacyjna wieża zwieńczona jest zestopniowanym hełmem: część dolna wielopołaciowa, część górna z latarnią, hełmem i iglicą. Ściany nawy wykonano w konstrukcji ryglowej z ceglanym (oryginalnym) wypełnieniem pól międzyryglowych. Szkielet konstrukcyjny składa się z rytmicznie rozmieszczonych słupów, osadzonych dołem na podwalinach, spiętych od góry oczepami i połączonych trzema poziomami rygli; w ścianach brak zastrzałów. Połączenia ciesielskie są kołkowane, a część elementów spięte metalowymi (wtórnymi) płaskownikami. Ściany wieży są murowane z cegły ceramicznej (o wątku gotyckim) i cegły zendrówki, z punktowym użyciem kamieni polnych oraz kamieni młyńskich, nietynkowane. Nad nawą oraz na kondygnacjach wieży ułożone są stropy drewniane, belkowe nagie; w obrębie sali kościelnej wtórnie obłożone klepkową boazerią. Więźba dachowa drewniana, historyczna, o konstrukcji storczykowej. Pokrycie wszystkich połaci dachowych jest wtórne, wykonane z blachy. Drzwi frontowe o dziewiętnastowiecznej metryce, drewniane, klepkowe. Okna pochodzą z pocz. XX w., drewniane, krosnowe, wielokwaterowe. Elewacje nawy są bezstylowe, o zróżnicowanych podziałach osiowych. Kompozycja oparta jest na regularnej kratownicy drewnianego szkieletu, z tynkowanymi i bielonymi polami międzyryglowymi. Elewacje wieży zachowały pierwotną fakturę i kolorystykę ceglanego muru (o wątku gotyckim), akcentowane arkadowym układem otworów akustycznych i blend, ciągami maculców oraz kamieniami młyńskimi wmurowanymi w ścianę zachodnią. Weście ujęte jest ostrołukowym, uskokowym portalem. Wnętrze kościoła składa się z: sali kościelnej (nawy), z wydzielonym w części wschodniej prezbiterium; kruchty - w przyziemiu wieży; ganku - w ścianie północnej oraz współczesnej zakrystii. Historyczne wyposażenie składa się z elementów przeniesionych ze wcześniejszej świątyni, translokowanych z innych kościołów oraz ufundowanych w XIX w. Najcenniejsze elementy wyposażenia to: gotycki, drewniany krucyfiks (XIV/XV w.), renesansowy ołtarz główny z 1632 r. oraz późnorenesansowy (1 poł XVII w.) ołtarz boczny, ambona z figurą Mojżesza i chrzcielnica.

Obiekt dostępny z zewnątrz. Możliwość zwiedzania wnętrza za zgodą księdza proboszcza.

Oprac. Waldemar Witek, OT NID Szczecin, 30.01.2015 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.111099, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.425531