Jego wartość zabytkową podnosi dobrze zachowane XVIII-wieczne wyposażenie, którego najciekawszym elementem jest drewniana ambona w kształcie łodzi. Znane na Podlasiu sanktuarium maryjne.

Historia

Pierwszy drewniany kościół w Ostrożanach pw. Narodzenia NMP, św. Apostołów Piotra i Pawła i św. Marcina ufundowali właściciele wsi - bracia Bartłomiej i Dadźbóg w 1450 roku. W następnym roku Andrzej z Płońska, bp łucki erygował przy kościele parafię, która jednak usamodzielniła się od parafii Perlejewo dopiero w 1475 roku. Drugą drewnianą świątynię ufundował testamentem w 1667 r. Aleksander Radziszewski, kasztelan podlaski, a zaczął ją wznosić w 1700 r. jego zięć Mikołaj Bykowski, kasztelan podlaski, który zatrudnił do budowy majstra z Węgrowa - Jakuba Fausta. Z powodu śmierci Bykowskiego w 1708 r. kościół ukończył w 1712 r. jego zięć, Jan Gembicki, kasztelan nakielski. Zapewne z powodu błędów ciesielskich kościół zaczął szybko chylić się ku upadkowi i w latach 1756-1758 Ignacy Ciecierski, stolnik drohiczyński wzniósł na jego miejscu obecną świątynię (określoną w 1791 r. jako dwuwieżowa). Jej budowniczym był siemiatycki cieśla Piotr Prawda. Nowy kościół konsekrował w 1783 roku Jan Szyjkowski, sufragan łucki na okręg brzeski. W latach 1806-1807, a następnie w 1892 r. kościół przechodził gruntowne remonty, polegające m.in. na położeniu szalunku i wymianie gontu. W 1937 r. naprawiono fundamenty i wymieniono podwalinę. Ostatni remont, w czasie którego odnowiono elewacje kościoła, został przeprowadzony w 2012 roku.

Opis

Kościół położony jest na wsch. krańcu wsi, przy skrzyżowaniu dróg Drohiczyn - Grodzisk i Perlejewo - Siemiatycze, na cmentarzu przykościelnym otoczonym kamiennym murem. Orientowany. Późnobarokowy.

Kościół o prostopadłościennym korpusie nawowym i węższym od niego, zamkniętym prosto prezbiterium. Przekryty trójspadowym, jednokalenicowym dachem zwieńczonym czworoboczną sygnaturką nakrytą namiotowym hełmem. Wejście w fasadzie poprzedzone dwuspadowym dachem na dwóch kolumnach. Drewniany w konstrukcji zrębowej, oszalowany, dach kryty blachą. Elewacje szalowane pionowo z listwowaniem, opięte lisicami. Fasada zwieńczona trójkątnym szczytem podzielonym na czworoboczne i trójkątne pola ukośnie oszalowane, z owalnym okienkiem w centrum i dwiema rzeźbami Apostołów św. Piotra i Pawła w narożach. Węgły odeskowane w sposób imitujący boniowanie. Okna prostokątne, drobnokwaterowe. Kalenica nawy zwieńczona z obu stron tralkowymi pazdurami. Wnętrze trójnawowe, pseudobazylikowe. Korpus podzielony przy pomocy dwóch par czworobocznych słupów na nawy przekryte płaskimi stropami. Nawa główna równa wysokością prezbiterium, boczne nawy węższe. Prezbiterium nakryte pozorną kolebką o przekroju odcinkowym; z jego zach. części, mieszczącej się w korpusie nawowym, wydzielone dwie dwukondygnacyjne zakrystie. Pierwotnie na piętrze zakrystii mieściły się loże kolatorskie, otwarte do prezbiterium prostokątnymi prześwitami. Obecnie otwory te są zasłonięte szalunkiem. Prezbiterium od nawy oddziela belka tęczowa z rzeźbiarską grupą Ukrzyżowania. Nad wejściem chór muzyczny wsparty na czterech kanelowanych kolumnach, osłonięty parapetem, powiększony od strony nawy o trójboczny, nadwieszony balkon. Wyposażenie: barokowy ołtarz główny z 2. ćw. XVIII w. ze słynącym cudami obrazem Matki Bożej Ostrożańskiej z 1. poł. XVII w., dwa barokowe ołtarze boczne z 3. ćw. XVIII w., dwa klasycystyczne ołtarze boczne z pocz. XIX w., barokowa ambona w kształcie łodzi sprzed 1791 r., barokowa chrzcielnica z XVIII w., klasycystyczny prospekt organowy z 1. poł. XIX w.

Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz. Otwierany w czasie nabożeństw.

Oprac. Aneta Kułak, OT NID w Białymstoku, 30-11-2015 r.