Fundacja Stanisława Lubomirskiego wg projektu Macieja Trapoli. W piwnicach ratusza znajdują się pomieszczenia Miejskiego Ośrodka Kultury w Wiśniczu, na parterze sala obrad Rady Miejskiej, na piętrze Urząd Stanu Cywilnego oraz Biblioteka Publiczna.

Historia

Wczesnobarokowy ratusz wzniesiony ok. 1620 r. przez M. Trapolę. W 1633 r. w mieście było 12 ulic, kilkadziesiąt domów, waga miejska oraz ratusz wzniesiony na planie prostokąta. Był budynkiem parterowym, z czworoboczną wieżą, galerią i hełmem.

Tragiczny pożar 3 VII 1863 r. zniszczył starą zabudowę. Żywioł wybuchł w południowej części miasta, w ciągu niespełna godziny przedostał się na rynek. Spłonęły dachy bóżnicy, ratusza, wiśnickiej fary, niemal 400 drewnianych domów oraz folwark na Podzamczu. Jan Matejko pisał: „Ratusz czarny bez wierzchu, z czarniejszym wnętrzem wypalonych okien wygląda jak sumienie strasznego człowieka”. 

Opis

Ratusz murowany, piętrowy, z kamiennymi portalami i obramieniami okien (uszate obramienia). Dwubiegowe schody prowadzące do głównego wejścia ozdobionego barokowym portalem. Wejście główne ratusza akcentują dwubiegowe, kamienne schody z wysuniętym tarasem, oraz cenny, XVII w. portal o boniowanych pilastrach i przerwanym naczółku, z kartuszem herbowym Lubomirskich. Niewielką budowlę o cechach architektury wczesnego baroku, zbudowano na planie kwadratu z kamienia łamanego i ciosów piaskowca. Pierwotnie był parterowy, w całości podpiwniczony, a składał się z korpusu nakrytego czterospadowym, pobitym gontami dachem i związanej z północno-zachodnim narożnikiem kwadratowej wieży o trzech kondygnacjach naziemnych, zwieńczonej gankiem straży nakrytej baniastym hełmem. Wyniesione nad poziom rynku piwnice nakryto sklepieniami kolebkowymi, pomieszczenia parteru drewnianymi stropami. Poziomy łączyła klatka schodowa znajdująca się w grubości wschodniej ściany. Ocalały z pożaru w 1863 r. został nadbudowany i przekształcony. Na poziomie II piętra zabytkowy XIX-wieczny zegar o oryginalnych kamiennych naciągach oraz dzwon ufundowany przez Radę Miejską w 1869 r., po pożarze miasta. W tym czasie powstała górna część wieży (neogotycka kondygnacja zegarowa z ostrosłupowym hełmem w kształcie ośmiobocznej iglicy).

Przed ratuszem pomnik Stanisława Lubomirskiego, od strony wejścia bocznego – Jana Matejki. W sąsiedztwie studnia miejska pochodząca z czasu założenia miasta. Zapewnienie mieszkańcom zdrowej wody było jednym z warunków lokacji. W księgach miejskich zachowały się zapisy o wydatkach na remonty studni. Istniejąca współcześnie drewniana konstrukcja i zadaszenie mają XIX-wieczną proweniencję

Obiekt dostępny w godzinach pracy znajdujących się w nim instytucji. 

Oprac. Roman Marcinek, OT NID w Krakowie 14.03.2016 r.