cmentarz wojenny z 1920 r. - Zabytek.pl
Adres
Nowogród
Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. łomżyński, gm. Nowogród - miasto
Historia
W trakcie wojny polsko - bolszewickiej szybko posuwające się siły Armii Czerwonej zostały zatrzymane na linii Narwi w okolicach Piątnicy, gdzie były silnie umocnione forty wybudowane pod kon. XIX wieku. Walki toczyły się od 28 lipca do 1 sierpnia 1920 r., kiedy oddziały bolszewickie zdobyły przeprawę w Nowogrodzie i zbliżyły się do miasta od drugiej strony. W Nowogrodzie obronę prowadziły oddziały 205 ochotniczego pułku piechoty, sformowanego w lipcu 1920 r. w Warszawie ze studentów i harcerzy. Walkę z oddziałami kawalerii prowadzono w okolicach dwóch mostów przez Narew do czasu, gdy polskim żołnierzom skończyła się amunicja. Wielu ochotników zginęło w wyniku walk lub dobita przez Kozaków, nieliczni dostali się do niewoli. Opóźnienie marszu Armii Czerwonej pozwoliło na przegrupowanie polskich oddziałów i przygotowanie do kontruderzenia w okolicach Radzymina. W 1923 r. w uznaniu bohaterstwa młodych żołnierzy w miejscu pochówku 76 poległych usypano niewielki kopiec, który otoczono drewnianym płotkiem, przy którym ustawiono drewniany krzyż zwieńczony krzyżem kowalskim. W późniejszym czasie (brak danych) kopiec otoczono betonowym ogrodzeniem, wewnątrz którego ustawiono kamienny pomnik.
Opis
Cmentarz usytuowany na pd. od centrum miejscowości, na skrzyżowaniu ulic Miastkowskiej i Poległych. Pow. ok. 100 m2.
Cmentarz na planie kwadratu, w formie niewysokiego kopca otoczonego betonowym, niskim ogrodzeniem. Od strony ul. Miastkowskiej schody akcentowane dwoma słupkami zakończonymi kulami, w ogrodzeniu bramka oflankowana słupkami zwieńczonymi kulami. W narożnikach ogrodzenia także słupki z kulami. Na bramce kolorowany emblemat 203 ochotniczego pułku piechoty. Wewnątrz ogrodzenia na wprost wejścia kamienny pomnik w formie nagrobka zwieńczonego orłem w koronie i krzyżem z pasyjką, u podstawy którego ryta data 1920, poniżej MŁODYM/ BOHATEROM. Na pamiątkowej tablicy umieszczono 34 nazwiska poległych. Po obu stronach pomnika po dwa drzewa.
Obiekt dostępny dla zwiedzających.
Oprac. Grażyna Rogala, OT NID w Białymstoku, 10-12-2015 r.
Rodzaj: cmentarz
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_CM.6243, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_CM.63227