Chałupa o pierwotnej formie architektonicznej, po rewaloryzacji, z odsłoniętym szkieletem ryglowych ścian oraz zachowanymi elementami historycznej stolarki i snycerki. Dom nr 34 oraz sąsiedni dom nr 33 stanowią unikalny zespół zabytkowej zabudowy chłopskiej.

Historia

Chałupa wzniesiona została w 1828 r., prawdopodobnie przez miejscowych cieśli i murarzy. W 1925 r. została przebudowana (częściowo przemurowana) przez murarza Herberta Glortza. Od czasu budowy do 1945 r. dom z zagrodą należał do rodziny Glöpsner - zamożnego chłopa. W 2002 r. obiekt był remontowany i restaurowany; m.in. wymieniono część drewnianego szkieletu konstrukcyjnego oraz zastąpiono cegłą ceramiczną strychułowe (gliniane) wypełnienie.

Obecnie dom stanowi własność prywatną.

Opis

Chałupa ulokowana jest w centrum wsi, w pierzei zachodniej, posadowiona szczytem do drogi wiejskiej, z przyległym od podwórza budynkiem inwentarskim.

Pierwotnie w skład zagrody wchodziły jeszcze: stodoła, budynek gospodarczy oraz dom parobka.

Jest to dom wąskofrontowy, w typie chałupy pyrzyckiej, wniesiony w tradycyjnej konstrukcji ryglowej przez miejscowych cieśli.

Budynek założony na planie zbliżonym do kwadratu, o wymiarach 12 x 12,7 m; front zwrócony w kierunku wschodnim. Pierwotnie do wnętrza prowadziły dwa wejścia: frontowe - w ścianie wschodniej, tylne - przez budynek inwentarski. Obiekt parterowy, w formie leżącego prostopadłościanu, częściowo podpiwniczony, nakryty wysokim dachem dwuspadowym, z dwupoziomowym poddaszem o charakterze mieszkalno-składowym. Wysokość całkowita wynosi ok. 11 m, a stosunek ścian do dachu jak 1 : 2.

Pierwotnie ściany wykonane były w konstrukcji szkieletowej (ryglowej), ze strychułowym (glinianym) wypełnieniem - obecnie ceglanym. Drewniany szkielet konstrukcyjny tworzą rytmicznie rozmieszczone słupy, osadzone dołem w podwalinie, górą spięte oczepem i połączone dwoma poziomami rygli, a w kwartetach przynarożnych wzmocniony ukośnymi zastrzałami. Pola międzyryglowe są nietnkowane, z ceglanym licem. Ściana południowa i zachodnia (nośna dla przyległego budynku inwentarskiego) przemurowane cegłą ceramiczną, podczas remontu w 1925 r. Dach o konstrukcji krokwiowo-jętkowej, z dwoma poziomami jętek: dolne z obustronną podpora stolcową, górne z pojedynczym stolcem. Pokrycie stanowi współczesna dachówka karpiówka, ułożona „w koronkę”. Stropy belkowo-gliniane, wyprawione na gładko.

Elewacja frontowa (wschodnia) o pierwotnej kompozycji i wystroju, 4-osiowa, rytmiczna, akcentowane „rysunkiem” drewnianego szkieletu konstrukcyjnego, skontrastowanego z ceramicznym wypełnieniem pól międzyryglowych. W szczycie (pod kalenicą) siatkowy układ rygli.

Zasadnicze rozplanowanie wnętrza zachowało pierwotny układ, z sienią przelotową na osi długiej oraz trzema traktami. W części frontowej i południowej umieszczone są izby, a w części północnej i zachodniej - kuchnia, spiżarnia i łazienka.

W chałupie zachowała się historyczna stolarka drzwiowa, z oryginalnymi okuciami kowalskiej roboty. Drzwi frontowe historyczne: dwuskrzydłowe, płycinowe, z nadświetlem i naświetlami oraz dekoracyjnym opracowaniem płycin.

Własność prywatna. Obiekt dostępny z ulicy (widoczne trzy elewacje).

Oprac. Waldemar Witek, OT NID Szczecin, 21.10.2014 r.