Historia

Dwór Dolnowiejski w Myślenicach został zbudowany na terenie dawnego zespołu wójtowskiego w Dolnej Wsi, na miejscu starszej zabudowy drewnianej (znanej z inwentarza z 1752 r.) w końcu XVIII w., staraniem ks. Franciszki Krasińskiej, po wykupieniu przezeń dawnego wójtostwa w 1777 r. Dwór powstał zapewne w latach 80. XVIII w., a w murach wykorzystano prawdopodobnie elementy kamienne z rozebranego wówczas, wczesnorenesansowego dworu Wawrzyńca Spytka Jordana. Zbudowano go jako dwór barokowo – klasycystyczny, murowany z kamienia łamanego i cegły, tynkowany, kryty gontem. Przebudowywany w XIX i XX w., poprzez przebudowę parteru, nakrycie budynku czterospadowym dachem z nadbitkami, dodanie facjaty z dwoma oknami oraz drewnianej werandy. Werandę rozebrali Niemcy w czasie II wojny światowej. Po wojnie we dworze urządzono mieszkania lokatorskie. Obecnie funkcjonuje tu filia Biblioteki Pedagogicznej w Krakowie.

Opis

Dwór Dolnowiejski jest usytuowany w zachodniej pierzei dzisiejszej ulicy Żeromskiego, dawnej drogi polnej, wyznaczającej wschodnią granicę nowożytnego zespołu dworskiego. Dwór jest budynkiem parterowym, częściowo podpiwniczonym z facjatą, zbudowanym na rzucie wydłużonego prostokąta zwróconego dłuższym bokiem do ulicy. Pierwotny układ wnętrza był dwutraktowy z korytarzem pomiędzy traktami, trójosiowy z szeroką sienią i schodami na półpiętrze w dachu, w osi środkowej. Układ przestrzenny został częściowo zniekształcony przez przebudowy z XIX i XX w. W północnej osi rzutu w obu pomieszczeniach (frontowym i tylnym) zachowały się dwuprzęsłowe sklepienia żaglaste na gurtach oraz odcinek korytarza między traktowego, w innych pomieszczeniach zachowały się częściowo stropy belkowe. Elewacje dworu są zwieńczone profilowanym gzymsem podokapowym. Elewacja frontowa jest ośmioosiowa, symetryczna, pośrodku której, w połaci dachowej znajduje się dwuosiowa facjata, zwieńczona trójkątnym, oprofilowanym szczytem, w którym umieszczono owalne okienko. Okna są o zachowanych, zasadniczo, osiach i pierwotnych rozmiarach ze stolarką wtórnie wymienioną, osadzoną częściowo zgodnie ze stanem pierwotnym, w licu elewacji. Dach czterospadowy, wysoki, o stromym nachyleniu połaci z zachowaną, pierwotną więźbą drewnianą. Na zapleczu dworu, po stronie zachodniej, zachowały się relikty dawnego ogrodu w postaci szpalerów drzew w linii dawnych granic zespołu dworskiego.

Obiekt dostępny.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 07-08-2020 r.