cieszyńskim i jednym z nielicznych na terenie woj. śląskiego, co dobitnie dowodzi jak unikatowym i cennym jest zabytkiem. Obiekt jest dobrze zachowany, posiada czytelne umocnienia i nawarstwienia kulturowe zawierające ruchome zabytki archeologiczne. Autentyczne relikty grodu, łączonego ze słowiańskim plemieniem Golęszyców, mają bardzo dużą wartość naukową i są bezcennym źródłem do poznania wczesnośredniowiecznej architektury grodowej i historii regionu. Można dodać, że na stanowisku zarejestrowano również ślady osadnictwa ludności kultury łużyckiej, które można datować na okres trwania tej kultury, czyli epokę brązu i wczesną epokę żelaza.

Usytuowanie i opis

Zabytek znajduje się na północnym przedpolu Bramy Morawskiej, zlokalizowany jest około 1,7 km na południowy-wschód od Skoczowa. Relikty grodu położone są na górnej terasie szerokiej pradoliny Wisły, a dokładniej nad jej dopływem, rzeką Bładnicą. Obiekt wzniesiono w miejscu o cechach obronnych, a naturalny charakter cypla zdeterminował kształt grodu, który w przybliżeniu założono na planie owalno-trójkątnym. Powierzchnia grodziska wynosi około 0,8 ha, a więc jest to założenie ponad pięciokrotnie mniejsze od lubomskiego. Umocnienia, to jest pojedynczy wał i fosa są dobrze widoczne w terenie, chociaż niestety obecnie obszar stanowiska jest mocno zadrzewiony. Fosa ma szerokość około 6 m. i wykopano ją aby wzmocnić obronność od strony południowo wschodniej z której podejście do obiektu jest łagodne.

Historia

Na podstawie notatki anonimowego mnicha tak zwanego Geografa Bawarskiego, spisanej przez niego ok. 845 r. na dworze Ludwika Niemca (ur. 806 r. - zm. 876 r.), grodzisko w Międzyświeciu identyfikowane jest ze słowiańskim plemieniem Golęszyców - łacińskie Golensizi. Można też nadmienić, że wg Geografa Bawarskiego plemię to było dosyć słabe i posiadało tylko pięć grodów. Wczesnośredniowieczne grodzisko z okresu plemiennego w Międzyświeciu datowane jest na IX w., ale uważa się, że ufortyfikowany gród został wzniesiony na miejscu osady otwartej, która powstała już w VIII w. Według hipotezy Jerzego Szydłowskiego historia tego obiektu jest analogiczna do historii innego grodu Golęszyców, który zlokalizowano w Lubomi, pow. wodzisławski. Zdaniem tego historyka już w 2. połowie IX w. wielkomorawski książę Świętopełk (ur. ok. 844 - zm. 894 r.), zniszczył obydwie osady, a nastąpiło to najprawdopodobniej w latach 874-885. Jerzy Szydłowski uważał również, że po destrukcji grodów nastąpił zanik osadnictwa na tym terenie, jednak wg Krzysztofa Jaworskiego nowsza analiza ceramiki z Międzyświecia pokazuje, że wiele fragmentów naczyń ma cechy charakterystyczne dla X w. Możliwe więc, że po najeździe ludność wróciła i użytkowała teren stanowiska jeszcze w tym okresie. Należy dodać, że na grodzisku odkryto także ceramikę kultury łużyckiej z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, co dowodzi, że ludność tej kultury zamieszkiwała lub przynajmniej penetrowała obszar stanowiska.

Stan i wyniki badań

W latach 1959, 1961, 1963 (Jerzy Szydłowski) i 1977 (Małgorzata Płazak) na stanowisku prowadzono badania wykopaliskowe. Odkryto i zarejestrowano wiele obiektów archeologicznych, w tym m.in. sześć prawdopodobnie mieszkalnych budynków o konstrukcji słupowej oraz jamy gospodarcze i trzykomorowy piec. Znaleziono również dużą ilość zabytków ruchomych: ceramikę, przedmioty żelazne, kamienne i kościane.

Obiekt jest dostępny dla zwiedzających przez cały rok.

Oprac. Michał Bugaj, OT NID w Katowicach, 28.10.2014 r.

Bibliografia  

• Informator Archeologiczny., Informator Archeologiczny. Badania 1977, Warszawa 1978.
• Jakimowicz R., Bąk S., Atlas grodzisk i zamczysk śląskich, Kraków 1939.
• Jaworski K. Wczesne średniowiecze, (w:) E. Tomczak (red.), Archeologia Górny Śląsk. Katowice 2014.
• Tomczak E., Mało znane warownie Górnego Śląska, Katowice 2012.