Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

budynek d. Muzeum Bitwy pod Lutynią - Zabytek.pl

budynek d. Muzeum Bitwy pod Lutynią


budynek użyteczności publicznej 1920 r. Lutynia

Adres
Lutynia, Kościuszki 45

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. średzki, gm. Miękinia - obszar wiejski

Wzniesione w l.1918-1921 Muzeum Bitwy pod Lutynią upamiętniało najsłynniejszą bitwę wojny siedmioletniej, stoczoną 5 XII 1757 r.

przez wojska pruskie Fryderyka II Wielkiego z wojskami austriackimi dowodzonymi przez księcia Karola Lotaryńskiego.

Historia

Muzeum Bitwy pod Lutynią zostało utworzone w 1913 r., z inicjatywy Lutyńskiego Związku Pola Bitwy. Neoklasycystyczny budynek muzeum wzniesiono w l. 1918-1921 wg projektu Ludwiga Burgemeistra, dla upamiętnienia bitwy stoczonej 5 XII 1757 r. pod Lutynią przez wojska pruskie Fryderyka II Wielkiego, z wojskami austriackimi dowodzonymi przez księcia Karola Lotaryńskiego.

Muzeum uroczyście otwarto 11 IX 1921 roku. Pierwotnie eksponowano w nim makietę bitwy wykonaną w 1914 r. (obecnie w Bawarskim Muzeum Armii na zamku w Ingolstadt), którą zastąpiono w l. 30. XX w. makietą opracowaną przez firmę Kunze und Brinke. W muzeum prezentowano podobizny Fryderyka Wielkiego i jego generałów, kopie dokumentów, umundurowanie oraz broń, a także poświęcone bitwie obrazy i ryciny. Przy budynku posadzono 28 lip, które miały upamiętniać mieszkańców Lutyni poległych w czasie walki.

Pierwotnie budynek muzeum nawiązywał formą do greckiej świątyni z portykiem wspartym na czterech kolumnach. W 1934 r. został rozbudowany o część południową wg projektu T. Effenbergera, co zdecydowanie zmieniło bryłę budowli.

W 1945 r. muzeum zostało zdewastowane i zamienione po wojnie na magazyn zboża. Obecnie jest własnością prywatną, w której czasowo eksponowano makietę bitwy pod Lutynią, wykonaną przez uczniów miejscowej szkoły.

Dla upamiętnienia bitwy wzniesiono też w 1854 r. na wzgórzu w pobliżu wsi Błonie kolumnę bogini zwycięstwa, którą wykonała firma Menzel z Nysy, z posągiem autorstwa Ch. D. Raucha (ob. zachowany jedynie postument). W 1907 r. wystawiono obelisk poświęcony bohaterom bitwy (ob. niezachowany). Ponadto w 1857 r., w setną rocznicę bitwy, ówczesny właściciel dóbr ziemskich Carl Treutler ufundował krzyż przy murze kościelnym (istniejący).

Opis

Budynek dawnego Muzeum Bitwy pod Lutynią usytuowany jest przy ul. T. Kościuszki, w centrum wsi, naprzeciw kościoła parafialnego pw. św. Józefa Oblubieńca NMP. Budowlę posadowiono na parceli obsadzonej wzdłuż granic lipami, których pierwotnie było dwadzieścia osiem.

Budynek murowany z cegły, tynkowany, jednokondygnacyjny, wznosi się na planie zbliżonym do litery „T”, na wysokim cokole, poprzedzonym kilkustopniowymi schodami. Pierwotna, pn. część budowli (z l. 1918-1921) nawiązująca formą do greckiej świątyni w typie prostylosa z portykiem wspartym na czterech kolumnach, nakryta została ceramicznym, dwuspadowym dachem z trójkątnym tympanonem, który zdobiła płaskorzeźba orła trzymającego w szponach płonącą pochodnię (ob. niezachowana). Naroża w osie międzyokienne tej części budynku dekorują boniowane lizeny; otwory okienne podobnie jak otwór drzwiowy zamknięte są pełnymi łukami (pierwotnie w profilowanych opaskach), z płycinami podokienników.

Nowsza, pd. część budynku (z 1934 r.) nakryta ceramicznym dachem czterospadowym z przedłużoną kalenicą, jest znacznie szersza niż jego część północna, którą ujmują od pn. dwie niższe przybudówki. Pd. elewacja tej części budowli wyładowana jest na osi w rodzaj eksedry. Naroża przybudówek i północnej części budynku ujmują boniowane lizeny; otwory okienne prostokątne, umieszczone w górnej partii murów.

Zabytek niedostępny, własność prywatna.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 21.04.2016 r.

Rodzaj: budynek użyteczności publicznej

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.95540, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.105917