Historia

Na najważniejszą siedzibę biskupów chełmińskich wybrano położone na wschód od miasta, sztucznie usypane wzniesienie w widłach rzek Sandeli i Jesionki. Budowę murowanego zamku rozpoczął biskup Herman w latach 1303-1311. W 1330 r. zamek został zniszczony przez wojska litewskie. Dokończenie pierwszego etapu wznoszenia warowni nastąpiło w latach 1363-1385, za czasów biskupa Wikbolda Dobilsteina. W latach 1402-1416, za rządów biskupa Arnolda Stapila kasztel uzyskał swoją ostateczna, gotycką formę w postaci czteroskrzydłowego założenia z wewnętrznym dziedzińcem i wjazdem w skrzydle zachodnim. Narożniki wzmacniały czworoboczne wieżyczki. Główną ośmioboczną wieżę z zegarem i zewnętrzną galeryjką ozdobioną figurami ulokowano w narożniku północno-zachodnim W połowie XV w. zmodernizowano urządzenia obronne. W latach 1627-1637, za panowania biskupów Jakuba Zadzika i Jana Lipskiego gotycką warownię przebudowano na barkową rezydencję dobudowując skrzydło, w którym mieściła się biblioteka, archiwum, biskupie apartamenty i kaplica. Z licznych zachowanych opisów inwentarzowych wynika, że pomieszczenia zamkowe były bogato wyposażone. W XVIII w., na skutek regresu politycznego i gospodarczego nastąpił stopniowy upadek zamku, którego ostatnim rezydentem był biskup Andrzej Ignacy Bayer. W 1815 r. zamek spłonął, w 1826 r. został rozebrany, a teren wyrównano i zasypano. W 1983 r. przeprowadzone zostały pierwsze badania wykopaliskowe, kontynuowane w kolejnych latach, mające na celu rozpoznanie pierwotnego zarysu zamku i jego późniejszych przekształceń. W 2013 r. zakończono prace konserwatorsko-restauratorskie murów obronnych zamku, a teren wokół nich został zrewitalizowany.

Opis

Z czteroskrzydłowego, gotyckiego założenia zachował się do dziś jedynie ostrołukowy portal z granitowych ciosów oraz czworoboczny pierścień murów obronnych o wymiarach 71 x 74 m, opasujących zamkowe wzniesienie. Ich wysokość sięga od 2 do 4 metrów. Płaska platforma splantowanego wzgórza zamkowego jest nieużytkiem.

Zabytek dostępny.

Oprac. Adam Mackiewicz, 6.12.2014 r.