Historia obiektu

W miejscu obecnego kościoła znajdowała się starsza, fundowana przez łaskich mieszczan drewniana świątynia. Spłonęła ona w 1665 r. Rok później, w 1666 r. stanął tu kościółek wzniesiony staraniem kanonika M. Szklarskiego. Data budowy została umieszczona na belce tęczowej. Przy świątyni działał szpital dla „ubogich obojga płci”, funkcjonowały także niewielkie budynki gospodarcze oraz dom prebendarza. W końcu lat 70-tych XVIII w. mieszkańcy  wyznania luterańskiego, poszukując budynku na urządzenie zboru, zwrócili się do władz powiatowych z prośbą o odstąpienie jednego z kościołów katolickich. Inicjatorami tej idei byli głównie obywatele pruscy, Łask w tym okresie znajdował się na terenie Prus Południowych. Kościółek św. Ducha w tym okresie był rzadko używany, wymagał remontu. Dodatkowo tereny z nim sąsiadujące zamieszkiwali Żydzi, którzy wznieśli w jego pobliżu synagogę. W związku z tym władze kościelne zdecydowały się sprzedać budynek właścicielowi dóbr łaskich, P. Czołhańskiemu. Po usunięciu dotychczasowego wyposażenia, obiekt został zaadaptowany na świątynię ewangelicką i pełnił tą rolę od 1811 r.  do lat 60 XX w., choć po II wojnie światowej luteranie byli jedynie współużytkownikami obiektu. Przez pewien czas kościół nie był użytkowany, co niekorzystnie odbiło się na jego stanie technicznym. Po generalnej konserwacji w latach 1990-1995 stał się siedzibą parafii garnizonowej pw. Św. Archanioła Michała i pełni tą rolę obecnie.

Opis obiektu

Usytuowanie zabytku

Kościół umiejscowiony jest w północnej części miasta, na działce położonej u zbiegu ulic S. Żeromskiego i Zielonej. Prezbiterium skierowane jest w kierunku zachodnim.

Styl/cechy stylowe, informacja o proweniencji artystycznej/

Barok.

Plan i bryła

Świątynia ma formę trójnawowej bazyliki. Wzniesiony został na rzucie krzyża łacińskiego. Prosto zamknięte prezbiterium jest nieco węższe od nawy. Dach nad nawą główną ma formę dwuspadową, dachy naw bocznych są jednospadowe. W części fasadowej znajduje się podcień.

Materiał, techniki budowlane, konstrukcja

Zbudowany został z drewna modrzewiowego w konstrukcji wieńcowej. Posadowiony jest na fundamentach z kamienia polnego. Ściany zewnętrzne  pokrywa szalunek z dekoracyjnie opracowanymi narożnikami. Całość przekrywa wysoki dach o więźbie krokwiowo- jętkowej.

Opis elewacji

Rolę fasady pełni elewacja wschodnia. Zostało w niej umieszczone główne wejście do świątyni, w postaci dwuskrzydłowych drzwi.  Nad znajdującym się nad nim podcieniem umieszczono czworokątne okno. Całość wieńczy wysoki dach kryty gontem, z widoczną sygnaturką. Elewacje boczne w górnej partii posiadają po trzy czworokątne otwory okienne doświetlające wnętrza. Poniżej znajdują się dachy naw bocznych a w części zachodnich dachy ramion transeptu. Elewacja zachodnia zamknięta jest prosto, w partii prezbiterium nie ma otworów.

Opis wnętrza

Ściany wnętrza nie są otynkowane. Nad wejściem znajduje się chór muzyczny. Nawa główna jest oddzielona od prezbiterium łukiem tęczowym. Jest ona dużo szersza od naw bocznych. Strop naw bocznych podtrzymują drewniane kolumny. W południowym ramieniu transeptu wydzielono niewielką zakrystię.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Kościół dostępny z zewnątrz cały rok, wnętrze możliwe do zwiedzania po uzgodnieniu z księdzem proboszczem.

Autor noty: opr. Anna Michalska OT NID w Łodzi, 17-10-2023 r.