dzielnice senioralne będące sukcesją testamentu Bolesława Krzywoustego. Jeden z ważniejszych zabytków wielkopolskiego szlaku romańskiego.

Historia

Obiekt zgodnie z wyrytą na nim inskrypcją datowany jest na rok 1151. Wzmiankowany w niej jako fundator komes palatyn Piotr przez badaczy tematu identyfikowany jest z Piotrem Duninem Włostowicem rodu Łabędź (ok. 1080-1153 r.), komesem Wszeborem (Seborem) (zm. przed 1161 r.), palatynem Bolesława Krzywoustego lub synem Wszebora, Piotrem Wszeborowicem, palatynem Bolesława Kędzierzawego. Pierwotnie ustawiony na Placu Zamkowym (zwanym również Garncarskim) konińskiego zamku, w miejscu odległym o 52 kilometry zarówno od Kruszwicy, jak i od Kalisza. Zwyczajowo słup koniński określany jest często i najprawdopodobniej błędnie mianem słupa milowego. W rzeczywistości wyznaczał on połowę drogi między Kruszwicą a Kaliszem stanowiącej szlak łączący dzielnice senioralne sukcesorów testamentu Bolesława Krzywoustego.W 1828 r. przeniesiony na obecne miejsce w pobliże kościoła pw. św. Bartłomieja, na dawny cmentarz przykościelny. Część badaczy sugeruje na możliwość wtórnego użycia wcześniejszej, pogańskiej figury, której przypisywane są funkcje religijne.

Opis

Słup został wykonany z twardego i bardzo odpornego na erozję piaskowca wydobywanego od czasów przedchrześcijańskich w okolicach Brzezia pod Koninem (tzw. piaskowiec brzeziński). Ma formę wrzecionowatego obelisku, wys. 252 centymetrów. W górnej części zwieńczony stylizowaną kulą (wywołującą intuicyjne wrażenie podobieństwa obiektu do postaci ludzkiej), poniżej akcentowany czterem członami: dwoma rozszerzającymi się poniżej lejkowato, następnie zwężającym się na obydwu końcach walcowato i stożkowatym na samym dole. Ustawiony jest na sześciobocznym postumencie. Na słupie została wyryta oddana majuskułą inskrypcja w języku łacińskim o następującej treści: „Roku Wcielenia Pańskiego 1151 // do Kalisza z Kruszwicy tu prowadzi punkt, // wskazuje to formuła drogi i sprawiedliwości, // którą kazał uczynić komes palatyn Piotr // i starannie tę drogę przepołowił, // aby był go pamiętny, // racz każdy podróżny modlitwą prosić // łaskawego Boga” (tłum. Krzysztof Dunin-Wąsowicz). Warto wspomnieć w tym miejscu, że krój liter tej inskrypcji został użyty do oddania napisu na neogotyckim sarkofagu Mieszka I i Bolesława Chrobrego w katedrze poznańskiej.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Tomasz Łuczak, 13.10.2014 r.