1 km na południowy wschód od miasta, jest przykładem zabytku o dużej wartości naukowej, krajoznawczej i turystycznej.

Usytuowanie i opis

Grodzisko położone na skraju lasu i łąk, po lewej stronie kanału Dźwina, na terasie nadzalewowej. Wyniesienie o zarysie kolistym z dwoma wałami - północnym, nieznacznie otwartym od strony północno-zachodniej, i południowym, mającym kształt podkowiasty. Średnica partii centralnej wraz z obwałowaniami wynosi ok. 50 m, średnica samego wnętrza - ok. 25 m. Zachowana wysokość wałów sięga do 3,5 m. Grodzisko porastają drzewa, głównie iglaste.

Historia

Gród powstał w starszych fazach wczesnego średniowiecza - w VIII w., jego upadek nastąpił zaś w młodszych fazach wczesnego średniowiecza. Gród należał do ważnych punktów centralnych dla mieszkańców okolic ob. Kargowej. Początkowo ośrodek ten był związany ze strefą kulturową dorzecza Odry i obszarami dolnołużyckimi (tereny położone na południowy zachód od skupiska osadniczego w rejonie Kargowej - Dolne Łużyce i środkowe Połabie - to strefa osadnictwa plemion zachodnio-słowiańskich, głównie Serbów łużyckich i Hobolan). Jak się przypuszcza, w 1. poł. X w. lub nieco później Kotlina Kargowska, w której był położony gród, stała się przedmiotem zainteresowania pierwszych Piastów. W tym czasie nastąpiło zahamowanie w rozwoju zasiedlenia tego terenu. W porównaniu z VIII-IX stuleciem, założono niewiele nowych osad, starsze przestały funkcjonować. Dotychczas nie udało się odtworzyć losów grodu i jego mieszkańców, żyjących w nim w X wieku. Być może gród został spalony, o czym świadczyłaby warstwa spalenizny odkryta w obrębie drewniano-ziemnych umocnień podczas badań archeologicznych. Przed II wojną światową na terenie grodziska był czynny cmentarz żydowski, przed którym stał budynek mieszczący kostnicę. Kirkut został zniszczony przez nazistów. Podczas II wojny światowej Niemcy, przygotowując się do obrony przed nadciągającą Armią Czerwoną, na grodzisku założyli okopy, których pozostałości jeszcze dziś są widoczne na powierzchni. Zachowały się również ślady nekropolii żydowskiej - nieliczne fragmenty macew.

Stan i wyniki badań

W 1965 r. badania ratownicze na grodzisku, w obrębie umocnień obronnych, na majdanie i w osadzie przygrodowej, przeprowadzili Mieczysław Kaczkowski i Andrzej Marcinkian, natrafiając na szczątki drewniano-kamienno-ziemnej konstrukcji wału. W trakcie badań wyeksplorowano fragmenty naczyń ceramicznych, przęśliki i przedmioty metalowe. Na podstawie wyników badań czas funkcjonowania stanowiska określono na VIII-IX wiek. W 2012 r., w celu precyzyjnego ustalenia chronologii grodziska i charakteru umocnień, przeprowadzono następne badania wykopaliskowe, w trakcie których założono trzy wykopy badawcze w północnej części obiektu i dwa sondaże w jego części południowej. Podczas tych prac odkryto m.in. ślady spalonych konstrukcji drewnianych - najpewniej powiązanych z reliktami umocnień, ponadto pozostałości płaszcza kamiennego, chroniącego i umacniającego powierzchnię wału, a także ślady cmentarza żydowskiego - fragmenty nagrobków, ogrodzenia i grobowca oraz zarysy jam grobowych. Wśród materiału zabytkowego wystąpiły nieliczne fragmenty średniowiecznej i nowożytnej ceramiki. Na podstawie analizy zabytków i próbek spalonego drewna określono czas funkcjonowania kargowskiego grodu na 2. poł. VIII i IX wiek.

Zabytek dostępny.

Oprac. dr Krzysztof Garbacz, OT NID w Zielonej Górze, 27.06.2014 r.