Historia

W 1603 r. wzniesiono przy kościele wolnostojącą dzwonnicę. W jej sąsiedztwie znaleziono w 1776 r. bardzo liczne szczątki ofiar wojny trzydziestoletniej (1618-1648), wojen śląskich (1740-1742, 1744-1745, 1756-1763) oraz epidemii cholery w XVII i XVIII w. Dlatego też ówczesny proboszcz Václav Tomášek postanowił zbudować dla ich należytego pochowania kostnicę-ossuarium. Pomysł zrodził się proboszczowi pod wpływem wrażeń z katakumb w Rzymie oraz w nawiązaniu do urządzenia kostnicy-ossuarium w Sedlcu pod Kutną Horą w Czechach. Kostnica-ossuarium w Kudowie Zdroju-Czermnej została zbudowana w 1776 r. w stylu późnego baroku, który widoczny jest tylko w formach bryły i elewacji budynku. Natomiast wystrój wnętrza utworzono z kości, w stylizacji w duchu baroku. Przekształcano go jeszcze do 1804 r., ponieważ do tego roku zbierano jeszcze ludzkie szczątki w okolicach Dusznik, Polanicy oraz Kudowy. W kostnicy spoczęli obaj jej główni twórcy, proboszcz Tomášek (†1804) i współpracujący z nim grabarz. Szacuje się, iż w w naziemnej części kostnicy i w jej krypcie pochowano szczątki ok. 20-33 tysięcy osób. W 4 ćw. XIX w. wykonano neorokokową, dekoracyjną polichromię niszy za ołtarzem. W latach 1998-2005 szczyt kostnicy ozdobiono płaskorzeźbami w formie Oka Opatrzności i postaci aniołów oraz — inskrypcjami w trzech językach.

Opis

Kostnica-ossuarium usytuowana obok wieży i przed frontową, zachodnią elewacją kościoła. Wzniesiona na planie prostokąta. Murowana z cegły, tynkowana, jednokondygnacjowa, nakryta trójpołaciowym dachem łamanym krytym gontem. Elewacja frontowa z centralnie usytuowanym portalem o łuku pełnym, flankowanym przez podobnie wyrojone okna. Otwory ujęte kamiennymi, listwowymi obramieniami z uszakami i kluczami. Naroża elewacji podkreślone lizenami wprowadzonymi w strefę profilowanego gzymsu koronującego. Fasada zwieńczona trapezowym szczytem z trójkątnym naczółkiem. Elewacje boczne i tylna bezokienne, dzielone lizenami także wprowadzonymi w profilowany gzyms koronujący. Krypta i naziemne wnętrze kostnicy sklepione. Jego wystrój, swego rodzaju „licówka ścian” i podwieszony „strop” w większości wykonane z kości. Wyposażenie złożone z: drewnianego ołtarza z ok. 1780 r. (rokoko), ustawionego na tle niszy ozdobionej neorokokową polichromią dekoracyjną. W bocznych partiach „licówki” wyrobione nisze na rzeźby, zaopatrzone w drewniane tabliczki z inskrypcjami.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 30.06.2017 r.