Jest prosty formalnie, budowany w nawiązaniu do barokowych kościołów murowanych oraz z wykorzystaniem rozwiązań z ludowego budownictwa drewnianego. Znaczące wartości artystyczne ma unikatowa w regionie osiemnastowieczna, dekoracyjna polichromia wnętrza kościoła.

Historia

Miejscowość została założona w 1564 r. przez właścicieli międzyleskich dóbr na terenach zniszczonych przez pożar. Niedługo później założono w Kamieńczyku luterański cmentarz, który przed 1631 r. został odebrany protestantom i przyłączony, wraz ze wsią do katolickiej parafii w Międzylesiu. W 1710 r. na terenie tego cmentarza zbudowano drewniany, barokowy kościół cmentarny, jednowieżowy i salowy. Jego bryłę przestrzennie ujednolicono i nakryto jednym dachem, w nawiązaniu do ówczesnego, sakralnego, barokowego budownictwa murowanego. Wieżę zwieńczono barokowym, cebulastym hełmem. Tradycyjnie natomiast, na bazie rozwiązań konstrukcyjno-formalnych z ludowego budownictwa drewnianego zbudowano chór muzyczny i empory wsparte na słupach. Słupy te wyprofilowano z brzuścami typowymi dla budownictwa ludowego, ale ukształtowano je na bazie baroku. Fronty balustrad chóru muzycznego i empor rozczłonkowano artykulacją architektoniczną i ozdobiono u dołu podciętymi listwami typowymi dla sztuki ludowej. W 1734 r. balustrady chóru muzycznego i empor zostały pokryte dekoracyjną polichromią przez praskiego malarza Antona Ferdinanda Veita. Wprowadził on światłocień podkreślający formy artykulacji. Blendy ozdobił symboliką religijną odnoszącą się do Chrystusa i Marii oraz zróżnicowanymi, oddanymi dość naturalistycznie kwietnymi bukietami w wazonach i koszach. Następnie, zapewne w 4 ćw. XVIII w. powstała wg szablonu polichromia stropu prezbiterium mająca układ pasowy. Wykonana też została polichromia stropu nawy mającego podział kwaterowy. Kwatery stropu zostały ozdobione barwnym ornamentem roślinnym o zróżnicowanej kompozycji, ze stylizacją niektórych motywów w duchu rokoka. Kolorystycznie wyróżniono listwy wydzielające kwatery. Twórca dekoracji stropu wykonał również polichromię zaplecków ław patronackich w prezbiterium oraz malowaną marmoryzację w odcieniach szarości i brązu. Wprowadził ją jako obramienia okien w prezbiterium i otworów wejściowych, jako oprawę zaplecków ław patronackich i listwy na balustradzie chóru muzycznego. Ozdobił też malowaną marmoryzacją trzony pilastrów balustrad, słupy, niektóre podciągi pod emporami oraz przedpiersia ław patronackich i frontowych ławek kościelnych. Nie wykluczone, że nowsza polichromia wnętrza kościoła została wykonana przez malarza Herberta Blaschke z Bystrzycy Kłodzkiej, który odnowił polichromię balustrad chóru muzycznego i empor i w 1793 r. zrealizował dla kościoła obrazy drogi krzyżowej. Twórca nowszych polichromii w podobny sposób jak Veit wypełniał kwatery przeznaczone do dekoracji, stosował kontur i kolor, akcentował barwność polichromii i różnicował kompozycje roślinnych motywów. A to niewątpliwie współgrało z estetyką sztuki ludowej. W XIX i w XX w. kościół był odnawiany i nieznacznie przebudowywany. W 1868 r. rozbudowano chór muzyczny. W latach 1934-1935 r. wzmocniono konstrukcję kościoła i odnowiono polichromię.

Opis

Drewniany kościół usytuowany jest w centrum Kamieńczyka, na grzbiecie wzniesienia, dość wysoko w stosunku do zabudowy wsi, dzięki czemu jest przestrzennie wyeksponowany. Nawa z prezbiterium zbudowane są w konstrukcji wieńcowej, z dwustronnym odeskowaniem, a wieża — w konstrukcji słupowo-szkieletowej, także z odeskowaniem. Jednowieżowy, salowy, orientowany kościół ma nawę z trójbocznym zamknięciem tworzącym aneks prezbiterium. Nakryty jest jednym dachem z wysuniętymi okapami. Od pd.-zach. wznosi się czworoboczna wieża zwieńczona hełmem z latarnią. Do pd. elewacji nawy, dobudowana jest zakrystia. W odeskowanych elewacjach kościoła rozmieszczone są nieregularnie prostokątne okna. W zach. części nawy znajdują się oparte na słupach chór muzyczny i empory. Nad prezbiterium i nawą założone są stropy drewniane, belkowe, odeskowane. Strop nawy wzmocniony jest podciągiem i połączony z poprzeczną belką z ozdobnymi zaciosami pełniącą funkcję tęczy. Dolne partie ścian aneksu prezbiterium, stropy oraz balustradę chóru muzycznego zdobi bogata dekoracyjna polichromia. Wyposażenie kościoła tworzą: barokowy ołtarz główny z ok. 1720, polichromowana ambona z 1734 r., grupa Św. Anny Samotrzeciej z lat 20. XVIII w. oraz obrazy drogi krzyżowej z 1793 r.

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 19.08.2015 r.