lamus - Zabytek.pl
lamus
Adres
Kalinówka Kościelna, 3
Lokalizacja
woj. podlaskie, pow. moniecki, gm. Knyszyn - obszar wiejski
PDF 01_RZUT_PRZYZIEMIA_1:50
PDF 02_RZUT_PIĘTRA_1:50
PDF 03_PRZEKROJ_AA_1:50
PDF 04_PRZEKROJ_BB_1:50
PDF 05_ELEWACJA_POŁUDNIOWA_1:50
PDF 06_ELEWACJA_ZACHODNIA_1:50
PDF 07_ELEWACJA_PÓŁNOCNA_1:50
PDF 08_ELEWACJA_WSCHODNIA_1:50
Dwukondygnacyjny, z podcieniami w obu kondygnacjach, z charakterystycznymi zastrzałami ciesielskimi przypominającymi arkady. Lamus razem z drewnianym barokowym kościołem tworzy unikatowy, jednorodny stylowo zespół architektury drewnianej doskonale wpisujący się w krajobraz podlaskiej wsi.
Historia
Zbudowany w 1774 r. Podczas remontu w 1927 r. obrócono budynek o 90° sytuując elewację frontową na południe. Zapewne też wtedy budynek lamusa przystosowano do funkcji mieszkalnej. W ścianach bocznych wycięto otwory okienne w dwóch kondygnacjach, wnętrze podzielono ściankami działowymi, wybudowano komin i postawiono piece. W 1954 r. w budynku wybuchł pożar, który strawił dach i słupy w podcieniu drugiej kondygnacji. Podczas remontu odtworzono konstrukcję dachową, wymieniono część spalonego stropu, wymieniono podwaliny, uzupełniono ubytki w ścianach, zrekonstruowano słupy w podcieniu, wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, oszalowano węgły, dach pokryto gontem. Zlikwidowano wtórne podziały wewnątrz lamusa, rozebrano komin i piece, wykonano schody wiodące na piętro i balustradę w podcieniu drugiej kondygnacji. Kolejny remont przywracający obiektowi dawny urok odbył się w 1998 r. Obecnie w lamusie eksponowane są zbiory etnograficzne.
Opis
Usytuowany w pn. części wsi, na pn. od kościoła, w pobliżu zabudowań plebańskich. Elewacją frontową skierowany na pd. Budownictwo ludowe.
Zbudowany na rzucie prostokąta zbliżonego do kwadratu, posadowiony na kamiennej podmurówce. Prostopadłościenną, dwukondygnacyjną bryłę lamusa przykrywa czterospadowy dach kryty trzciną. Drewniany, w konstrukcji zrębowej wzmocnionej lisicami, zwęgłowany na jaskółczy ogon - węgły odeskowane. Elewacja frontowa z dwukondygnacyjnym podcieniem o trzech słupach w każdej kondygnacji. Słupy wzmocnione zastrzałami wyciętymi łukowato, ozdobnie wyciosane i dekorowane profilami. Pomiędzy kondygnacjami pozioma belka, z której wystają cztery ostatki belek nośnych piętra. Druga kondygnacja podcienia ujęta prostą drewnianą balustradą, dostępna dwubiegowymi schodami zaopatrzonymi w poręcz. W ścianie frontowej w obu kondygnacjach prostokątne otwory wejściowe wypełnione drzwiami jednoskrzydłowymi, klepkowymi i niewielkie okienka. W ścianach bocznych po cztery okna w dwóch kondygnacjach o zróżnicowanej wielkości. Wnętrze wtórnie podzielone deskowymi ściankami, nakryte stropem belkowym.
Obiekt dostępny dla zwiedzających z zewnątrz, możliwość zwiedzania po uzgodnieniu z ks. proboszczem.
Oprac. Joanna Kotyńska-Stetkiewicz, OT NID w Białymstoku, 25-11-2015 r.
Rodzaj: budynek gospodarczy
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_20_BK.60764, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_20_BK.165292