Rozstaw połaci dachowych nad nawą jest taki sam jak nad prezbiterium i dlatego szerokie, nadwieszone połacie nad prezbiterium muszą być wsparte są na profilowanych wspornikach. Takie rozwiązanie konstrukcyjne dachu spotykane jest rzadko na Podbeskidziu, charakteryzuje natomiast wielkopolskie kościoły drewniane. Pod podcieniami można zobaczyć odsłonięta, szkieletową konstrukcję wieży kościoła. Z poprzedniej, spalonej świątyni pochodzą drzwi do zakrystii z ozdobnymi okuciami kowalskiej roboty. Do niedawna w kościele znajdowała się gotycka rzeźba Pieta z 2. poł. XIV w. z przydrożnej, wiejskiej kapliczki, która przeniesiona została do nowo wybudowanego kościoła pw. Matki Boskiej Bolesnej w Jawiszowicach-Brzeszczach.

Historia

Kościół w Jawiszowicach istniał już w 1. ćw. XIV w. Obecna świątynia wzniesiona została w 1692 na miejscu poprzedniej z początku XVI w., spalonej ok. 1687. Kościół był remontowany m.in. w 1859, w 1913, w 1922 (powiększenie nawy), 1924 (dekoracja malarska wnętrza), 1930 (m.in. wymiana posadzek), po zniszczeniach wojennych w 1945 (odbudowa wieży i sygnaturki) i w 1983. W latach 2000-2012 prowadzono intensywne prace konserwatorskie i porządkowe (m.in. konserwacje ołtarzy, renowacja obrazów i rzeźb, renowacja polichromii, pokrycie dachu i wieży gontami, wymiana instalacji, założenie ogrzewania podłogowego).

Opis

Kościół drewniany. Wzniesiony w konstrukcji zrębowej, głównie z drewna modrzewiowego, z izbicową wieżą o pochyłych ścianach, konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczoną cebulastym hełmem z latarnią. Dach gontowy, jednokalenicowy z wieżyczką na sygnaturkę barokowego kształtu. Świątynię otaczają zamknięte podcienia ze stacjami Drogi Krzyżowej, nakryte gontowym daszkiem. Kościół jednonawowy z węższym zamkniętym trójbocznie prezbiterium, przy którym znajduje się zakrystia. Wnętrze prezbiterium nakrywa pozorne sklepienie kolebkowe, a wnętrze nawy strop. Wielobarwna figuralno-ornamentalna dekoracja świątyni o motywach secesyjnych wykonana została w 1924 przez J. Stankiewicza. Na sklepieniu prezbiterium przedstawione są m.in. Koronacja Najświętszej Marii Panny i wizerunki ewangelistów, a na stropie nawy Zesłanie Ducha Świętego oraz wizerunki św. Anny, św. Zofii, św. Józefa i św. Joachima. Część polichromii pochodzi z końca XVII w. Na belce tęczowej umieszczone są rzeźbione postacie grupy Ukrzyżowania. Krucyfiks jest barokowy. Wyposażenie kościoła zgromadzone zostało pomiędzy XVII - XIX w. Ołtarz główny z obrazami Matki Boskiej Jawiszowickiej i św. Marcina pochodzi z końca 1700. Znajdują się w nim figury świętych Piotra, Pawła., Stanisława i Wojciecha wykonane w 1884. Ambona jest rokokowa. Z os. ćw. XIX w. pochodzą dwa neogotyckie ołtarze boczne i prospekt organowy. W kościele znajduje się kilka obrazów barokowych z wizerunkami świętych oraz feretrony i Stacje Męki Pańskiej z XIX w. Cmentarz przykościelny otoczony jest ogrodzeniem z drewnianych bali wzniesionym w 2003 ze starszymi kapliczkami w narożnikach.

Zabytek dostępny. Wnętrze kościoła można zobaczyć w godzinach nabożeństw. Od 1 maja do 30 września kościół jest dostępny do zwiedzania.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 27-03-2020 r.