Jest dziełem znanego architekta, o dobrych proporcjach i wysokim poziomie artystycznym wykonania detalu architektonicznego, polichromii wnętrza oraz jego wyposażenia.

Historia

Jaszkowa Dolna, jedna ze starszych wsi w okolicach Kłodzka wzmiankowana w 1320 r., a tutejszy kościół — w r. 1358. W 1893 r. znacznie uszkodzony przez piorun. Ostatecznie podjęta decyzja o budowie nowego kościoła. Stary rozebrany z zachowaniem prezbiterium jako kaplicy cmentarnej. W jego sąsiedztwie wzniesiony w latach 1903-1904 nowy kościół, na gruncie podarowanym przez proboszcza Roberta Branunera. W jego zamyśle kościół miał być neobarokowy podobny do kościoła w Roztokach koło Międzylesia, ale zaprojektowany został w stylu neogotyckim. Projekt wykonany przez architekta ze Złotego Stoku Ludwiga Schneidera, twórcę m.in. wielu katolickich kościołów na Górnym Śląsku. Jego neogotyk najbliższy gotykowi ceglanemu, z odniesieniami do wczesnego gotyku 2 poł. XIII w. i architektury romańskiej. Schemat rzutu kościoła w Jaszkowej Dolnej charakterystyczny dla 2 poł. XIX w., z transeptem, ale też z uszanowaniem lokalnej tradycji, w związku z czym przy prezbiterium przybudówka z lożą patronacką dla właściciela dóbr. Korpus kościoła rozwiązany jako trójnawowy, ale ze zwężonymi nawami bocznymi, przypominającymi szeregi połączonych kaplic w kościołach barokowych. Wystrój elewacji wykonany częściowo w cegle, w połączeniu z ich partiami tynkowanymi, co też charakterystyczne dla stylistyki pocz. XX w., w tym secesji. Wnętrze kościoła ozdobione dekoracyjną polichromią głównie o motywach roślinnych. Wyposażenie kościoła wykonane m.in. przez firmę z Nysy, a sam kościół konsekrowany w 1905 r.

Opis

Kościół par. pw. Św. Jana Chrzciciela w Jaszkowej Dolnej orientowany, murowany z cegły, częściowo tynkowany, częściowo licowany cegłą, w tym glazurowaną w kolorze zielonym, z detalem architektonicznym z ceramicznych kształtek i z piaskowca. Kościół jednowieżowy, na planie krzyża łacińskiego, z wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Trzynawowy z wąskimi nawami bocznymi oraz z transeptem. Fasada z czworoboczną, czterokondygnacyjną wieżą z głównym portalem kościoła, nakrytą ostrosłupowym hełmem. W szczycie nad portalem ceramiczne tondo z popiersiem Chrystusa, a w zwieńczeniu tego szczytu figura Św. Jana Chrzciciela. Wieża flankowana dwiema przybudówkami z uskokowymi półszczytami. W jednej z nich sklepiony podcień oparty na kolumnie. Od wschodu bryła kościoła m.in. z przybudówką (z lożą patronacką) połączoną z wieżową klatką schodową i blokiem transeptu. W elewacjach ostrołuczne otwory, różnej wielkości, z uproszczonymi maswerkami. Elewacje prezbiterium i korpusu kościoła w dolnej części licowane cegłą, z blendami. W nich figury Chrystusa, Ewangelistów, aniołów. Powyżej elewacje tynkowane, dzielone przyporami i lizenami, zwieńczone fryzem arkadowym. Trójkątne szczyty transeptu wypełnione i elewacje wieży ożywione blendami. Wnętrze prezbiterium dzielone trójlistnie zamkniętymi blendami opartymi na służkach. Oświetlone oknami z uproszczonymi maswerkami, nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym, wydzielone łukiem tęczowym. Zdobione polichromią. W blendach draperie i stylizowane popiersia świętych na złotym tle. Powyżej ozdobne szlaki z motywami roślinnymi i z ulistnione wici roślinne wokół okien i wzdłuż sklepiennych żeber. Wnętrze korpusu kościoła pseudohalowe, z nawą środkową wydzieloną ceglanymi filarami ze służkami i pilastrami, wspierającymi ostrołuczne arkady. Nawy boczne bardzo wąskie, w formie szeregów płytkich kaplic połączonych przejściami. Nawy nakryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi z gurtami. W zach. część nawy wbudowany ceglany chór muzyczny posadowiony na krzyżowo-żebrowym sklepieniu opartym na ceglanych kolumnach z kamiennymi głowicami. Balustrada chóru drewniana, z ornamentowanymi kwaterami. Ponadto sklepienia naw, sklepienia pod chórem muzycznym oraz przyłucza arkad pod chórem ozdobione ulistnioną wicią roślinną. W kościele zachowane jego neogotyckie wyposażenie z lat ok. 1903-1905, złożone: z ołtarza głównego i dwóch ołtarzy bocznych (W. Wärndke), ambony, prospektu organowego, witraży w prezbiterium (firma F. X. Zettlera z Monachium), stacji drogi krzyżowej, chrzcielnicy, ławek, małych stalli i konfesjonału. Figury do ołtarzy i ambony zamawiane w warsztacie J. Baumeistera we Wrocławiu.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 05.09.2017 r.