Opis

Janowice Wielkie są położone u podnóża Rudaw Janowickich, 15 km na wsch. od Jeleniej Góry. Kościół, wraz z otaczającym go cmentarzem, znajduje się pośrodku wsi, przy rozjeździe dróg do Radomierza i Jeleniej Góry. Pierwotnie katolicki kościół parafialny, gotycki, wzniesiony na przeł. XIV/XV w. W jego sąsiedztwie od poł. XVIII w. wznoszą się zabudowania gminy ewangelickiej (zbór i pastorówka), będące po 1945 r. w użytkowaniu parafii katolickiej. Od tego czasu kościół Wniebowzięcia NMP pełni rolę pomocniczą. Kościół został rozbudowany w XVI w. poprzez asymetryczne poszerzenie nawy -  dodanie po jej pd. stronie jednego ramienia transeptu. Po zach. stronie nawy w XVII w. dostawiono wieżę. Kościół przeszedł remont w 1937 r., podczas którego przebudowano wnętrze i nałożono nowe tynki oraz hełm wieży. Pracami tymi kierował wałbrzyski architekt Hochmüller. Kościół jednonawowy, ze ścianą pd. przeprutą arkadami w miejscu jej poszerzenia. Dawne prezbiterium nakryte kolebką po rozbudowie przejęło rolę zakrystii. Oskarpowana wieża, wzniesiona na planie kwadratu, nakryta jest hełmem z latarnią. W dawnym prezbiterium znajduje się gotycki portal i późnogotyckie sakramentarium. Kościół znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie późniejszego zboru (obecnie kościoła Chrystusa Króla), do którego przeniesiono jego gotyckie wyposażenie: środkową kwaterę ołtarza Wniebowzięcia NMP, predellę ze sceną Pokłonu Trzech Króli oraz rzeźby św. Barbary i Katarzyny z ok. 1520 r. Kościół otacza dawny cmentarz, obecnie nieczynny, założony w XV w., zamknięty kamiennym, częściowo oskarpowanym, murem na planie nieregularnego owalu, z bramkami od wsch. i pd.-zach. Na murze cmentarza kamienne epitafia z XVI/XVII w. Cmentarz objęty jest ochroną poprzez indywidualny wpis do rejestru zabytków.

Kościół zamknięty.

Oprac. Krzysztof Czartoryski, OT NID we Wrocławiu, 12.04.2016 r.