Historia

Wiatrak został wzniesiony w końcu XIX w. Brak informacji o ówczesnym właścicielu – młynarzu oraz o jego pierwotnym wyposażeniu. W przeszłości znajdował się w sąsiedztwie cegielni, której ostatnie pozostałości w postaci kominów usunięto w 1973 roku. Obecnie otoczenie wiatraka stanowią miejskie tereny rekreacyjne. Obiekt swoją pierwotną funkcję pełnił do 1939 roku, po czym został zaadaptowany do celów gastronomicznych pod koniec lat 60-tych XX w. Z tego okresu pochodzi dobudówka mieszcząca d. pomieszczenia magazynowe oraz taras, który wykonano na jej dachu. Ostatni remont przeprowadzono w latach 80-tych. Wiatrak nie posiada skrzydeł, które ze względu na zły stan techniczny, zdemontowano w 1991 roku. Obecnie pozostaje nieużytkowany.

Opis

Zlokalizowany w pd. – wsch. części miasta, po zach. stronie ul. Krakowskiej w odległości ok. 50 m od drogi prowadzącej do centrum Grodkowa, na niewielkim wzniesieniu terenu. Murowany z cegły, otynkowany jedynie od środka. Wnętrza nakryte stropami złożonymi z płyt międzybelkowych z cegły ceramicznej oraz belek stalowych – całość zbrojona. Górę wieńczy pierwotnie obracana głowica o kopulastym kształcie, pokryta gontem. Dach wykonany w konstrukcji drewnianej opiera się na stalowej szynie osadzonej w górnej krawędzi ścian budynku – niegdyś ustawiany w kierunku wiatru przy pomocy kołowrotu umieszczonego na poziomie najwyższej kondygnacji. Komunikacja wewnątrz możliwa przy pomocy żelbetowych schodów wachlarzowych oraz drabiny (na poziom III kondygnacji). Budynek oparto na planie koła o średnicy 7,60 m. Jest to budowla cylindryczna o ścianach zwężających się ku górze, trójkondygnacyjna, podpiwniczona. Elewacje o skromnym detalu architektonicznym, podzielone są ceglanymi gzymsami międzykondygnacyjnymi. Otwory okienne zamknięto łukiem odcinkowym, podobnie jak prowadzące do wnętrza dwa wejścia. Bryłę na zewnątrz – obiega częściowo taras dobudowany w trakcie adaptacji do nowych funkcji oraz znajdująca się pod nim piwnica. W wiatraku zachowały się elementy historycznego wyposażenia: wał skrzydłowy, koło paleczne o konstrukcji proministo-szprychowej oraz koło trybowe. Pierwotnie posiadał skrzydła zapierzane z jednej strony płachtami, z drugiej – metalowymi żaluzjami.

Z zewnątrz ogólnodostępny.

Oprac. Katarzyna Latocha, OT NID w Opolu, 07.05.2018 r.