grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Zielonkowice
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. brzeski, gm. Grodków - obszar wiejski
Przesieki Śląskiej, przy tzw. Drodze Garncarzy.
Historia
Badania sondażowe pozwoliły na wstępne określenie chronologii obiektu na koniec XIII i XIV wiek. Nie określiły jednak funkcji grodziska;
Opis
Grodzisko zlokalizowane jest w obszarze dużego kompleksu leśnego rozciągającego się między wioskami Gnojna i Jeszkotle, około 550 m na południe od przysiółka i folwarku Zielonkowice, po wschodniej stronie drogi leśnej. Grodzisko składa się z dwóch części: grodu i podgrodzia. Całość założona na planie czworoboku o zaokrąglonych narożach o wymiarach około 70x115 m. Pierwszym członem obiektu jest płaski stożek usytuowany w południowej części założenia grodowego. W podstawie ma on wymiary około 25x26 m, wynosi się on na wysokość około 3-4 m od dna fosy. Stożek otoczony jest fosą o szerokości około 6-10 m. Jest ona wypełniona wodą. Zapewne pełnił on role wewnętrznego majdanu. Drugim członem jest „podgrodzie” w zarysie czworoboczne otoczone od zachodu, wschodu i północy podwójnym wałem i fosą. Całość: stożek oraz opisane wyżej wały i fosa podgrodzia otoczone są trzecim wałem zewnętrznym. Przy wewnętrznym majdanie od strony wschodniej, gdzie widoczny jest przepust, znajduje się mały stożek o wymiarach 8-10 m i wysokości około 1,5 m. Być może jest to relikt drogi -wejścia do grodu głównego. Od strony zachodniej widoczne jest wejście na „podgrodzie”. Trudno określić czy są to elementy z czasu użytkowania grodu, czy zostały wykonane współcześnie. Obecnie wyżej opisany układ czytelnie rysuje się w terenie, cały porośnięty jest drzewami i krzewami, a w okresie wiosennym często podtopiony wodą.
Stan i wyniki badań
Grodzisko znane jest archeologom i lokalnym historykom od końca XIX wieku. Wówczas rozpoznanie wykonał O. Vug. Nazwał go „Keller”. Wg jego informacji już w XIX wieku na majdanie grodziska wykonano głęboki wkop, z którego pobierano kamienie na budowę okolicznych zabudowań dworskich. Było ono wielokrotnie inspekcjonowane i badane powierzchniowo w okresie międzywojennym. Badania sondażowe wykonali w 1972 roku J. Lodowski oraz w 1977 roku Z. Bagniewski. Odkryli oni liczne fragmenty naczyń średniowiecznych (XIV wiek). Powierzchniowe badania weryfikacyjne w latach 1989, 2003 i 2008 przeprowadził K. Spychała. Stan zachowania grodziska dobry. W 2008 roku wykonano plan warstwicowy grodziska. Czy jest to gród z podgrodziem – siedziba ówczesnego lokalnego pana, czy jeden z grodów Opolan lub Ślężan nie wiadomo. Na pewno jest warownią na zachodniej krawędzi tzw. Przesieki Śląskiej.
Grodzisko położone jest na gruntach Lasów Państwowych. Położone jest w poblizu lokalnej trasy z Grodkowa, przez Gnojną do Strzelina. Dojść można od folwarku Zielonkowice na południe, najpierw drogą polną, następnie leśną, z której obiekt jest dobrze widoczny.
Oprac. Krzysztof Spychała, 13.12.2014 r.
Rodzaj: grodzisko
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.5266, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.1202495