Dodatkowo obiekt posiada istotne wartości urbanistyczne jako część zespołu koszarowego, stanowi również udaną adaptację na cele mieszkaniowe projektu Przemo Łukasika oraz Łukasza Zagały nagrodzoną w 2010 r. ,,Superjednostką’’.

Historia

Przedmiotowy spichrz stanowi część zespołu budynków koszarowych dawnego pruskiego Urzędu Aprowizacji. Obiekt powstał w pierwszej fazie zabudowy terenu w 1895 r. i pełnił pierwotnie funkcję magazynu zbożowego. Sam zespół rozbudowano w latach 1902-1914 pod kierownictwem Wilhelma Adalberta Otto Kranza, gliwickiego radcy budowlanego, a kolejna rozbudowa miała miejsce niespełna trzydzieści lat później w latach 1940-1944. Na terenie jednostki w czasie II wojny światowej stacjonowali żołnierze niemieccy, natomiast w latach powojennych zarówno wojska polskie jak i radzieckie. W wyniku adaptacji pobliskiego Prezydium Policji na Szpital Wojskowy, spichrz zmienił funkcję i służył jako magazyn przyszpitalny. Część obiektów w obrębie zespołu w latach 90. XX w. przejęło miasto które zlokalizowało na terenie byłych koszarów ułanów sąd okręgowy, a także inne obiekty publiczne jak bibliotekę. Początek XXI w. przyniósł natomiast szereg adaptacji w postaci: domów szeregowych powstałych w obrębie dawnych stajni. Rzeczowy budynek spichlerza zgodnie z projektem Przemo Łukasika oraz Łukasza Zagały przekształcono natomiast w 2009 r. na lofty mieszkalne, a jego najniższą kondygnację przeznaczono na cele usługowo-handlowe, do bryły w obrębię elewacji południowej dobudowano także dwa niezależne trzony mieszczące klatki schodowe.

Opis

Spichrz położony jest w obrębie zespołu budynków koszarowych, w śródmieściu Gliwic przy ulicy Zygmunta Starego. Obiekt usytuowany jest w centralnej części zespołu, na wschód od Placu Grunwaldzkiego na terenie w którym dominuje zabudowa rezydencjonalna. Dziewiętnastowieczny spichlerz powstał w konstrukcji murowanej z cegły pełnej licowanej w stylu historyzmu, bez wyraźnych cech stylowych. Jest to pięciokondygnacyjny budynek wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta o zwartej bryle, nakrytej dachem dwuspadowym, płaskim. Jego elewacja północno-wschodnia jest trzynastokondygnacyjna i posiada zwieńczone łukowatym nadprożem otwory wejściowe zlokalizowane są w obrębie osi piątej i jedenastej, dodatkowo urozmaicona jest przez pseudoryzality zlokalizowane w obrębie osi piątej i dziesiątej. Elewacja południowo-wschodnia trzynastoosiowa, obecnie trzy osie okienne są przysłonięte w wyniku dostawionych do elewacji trzonów komunikacyjnych o konstrukcji żelbetowej, obłożonej od zewnątrz płytami ze stali, które mieszczą klatki schodowe oraz windy wprowadzone w związku adaptacją obiektu pod funkcje mieszkaniowo-handlowe, o prostokątnych przeszkleniach w obrębie styku z zabytkowym murem. Elewacje boczne (północno-zachodnia i południowo-wschodnia) charakteryzują się analogicznym rozkładem są symetryczne, czteroosiowe za wyjątkiem wtórnego komina zlokalizowanego w obrębie elewacji północno-zachodniej. Uproszczone elementy dekoracyjne, charakterystyczne dla wszystkich elewacji to ceglane gzymsy, zwieńczenie w postaci fryzu schodkowego oraz mur attykowy w obrębie elewacji bocznych. Poszczególne otwory okienne umieszczone są w niszach i posiadają wtórną drewnianą stolarką nawiązującą w układzie szpros do oryginalnej. Wewnątrz znajduje się drewniana konstrukcja słupowa podtrzymująca drewniane stropy w postaci słupów z zastrzałami wspierającymi podciągi, wśród wyposażenia do dzisiaj zachował się jedynie drewniany zsyp do zboża pełniący obecnie funkcje dekoracyjne.

Zabytek jest dostępny od zewnątrz, w obrębie pierwszej kondygnacji znajdują się lokale usługowo-handlowe.

Oprac. Agata Mucha, OT NID w Katowicach, 17.11.2014 r.