Historia

Kamienica została wzniesiona w 1 ćw. XVII w., jej autorstwo przypisywane jest Abrahamowi van den Blockowi. Najwcześniejszym, udokumentowanym w 1623 r. właścicielem domu był Peter Henningk. W 1686 r. kamienicę nabył wojewoda pomorski Władysław Łoś dla swego brata, Ludwiga A. Łosia, opata klasztoru pelplińskiego. Dom przekształcono w zajazd z pokojami dla duchownych i świeckich. Po kasacie klasztoru w 1823 r., zajazd nadal funkcjonował i nosił nazwę Pelplinische Herberge. W latach 1837-60 właścicielem domu był karczmarz P. J. Schewitzky. Za jego czasów wnętrze domu zostało przekształcone w apartament, przebudowano oficynę i zlikwidowano przedproże. W r. 1843 fasadę otynkowano i wymieniono część kamiennego detalu (główki). Kolejny właściciel Philipp Schmidt ponownie remontował fasadę, zlecił konserwację portalu i drewnianej klatki schodowej a sień podzielił na dwie kondygnacje. W 1911 r. kamienica została wykupiona przez zarząd miasta i adaptowana na potrzeby administracyjne. Pod kierunkiem miejskiego inspektora budowlanego R. Daehne przeprowadzony został remont budynku i konserwacja fasady, wzniesiono też nową oficynę. Dom w dobrym stanie przetrwał wojnę, zniszczoną oficynę odbudowano po wojnie. Od 1995 r. właścicielem obiektu jest Uniwersytet Gdański, mieści się w nim Instytut Historii Sztuki UG.

Opis

Kamienic położona w obrębie Starego Miasta, we wschodniej pierzei ul. Elżbietańskiej, na eksponowanej działce narożnej, graniczącej z Kanałem Raduni. Fasada manierystyczna, inspirowana wzornikami Hansa Vredemanna de Vries. Dom wzniesiony na rzucie prostokąta, trzykondygnacyjny, trzytraktowy, podpiwniczony, z użytkowym poddaszem; dach dwuspadowy z lukarnami. Dom murowany z cegły, w partii fundamentów występują duże głazy kamienne. Elewacje licowane cegłą, detal rzeźbiarski kamienny; stropy żelbetowe, więźba dachowa drewniana, pokrycie ceramiczne (dachówka esówka). Fasada licowana cegłą, trzykondygnacyjna, trzyosiowa, zwieńczona szczytem; osie wyodrębnione poprzez duże prostokątne okna osadzone w płytkich, zamkniętych koszowo wnękach, w osi środkowej kamienny portal z nadświetlem. Kondygnacje rozdzielone fryzami (kamienne popiersia) i wydatnymi gzymsami. Portal z arkadą o łuku koszowym, nad nią belkowanie i prostokątne nadświetle; fryz płaskorzeźbiony z motywem groteski, na węgarach maski i pęki owoców, w partii nadświetla półhermy i kartusz. Szczyt kamienicy o bogatej manierystycznej dekoracji (podziały listwowe, esownicowo-wolutowe obrzeża, obeliskowe sterczyny) zwieńczony naczółkiem z orłem. Elewacja boczna wieloosiowa, zwieńczona profilowanym kamiennym gzymsem. We wnętrzu, na parterze wysoka sień (przywrócona w 1912 r.), w trakcie środkowym klatka schodowa z zachowaną drewnianą, renesansową balustradą, słupkiem hermowym i płaskorzeźbioną płyciną ze sceną Zuzanna i starcy. Z wystroju wykonanego w 1912 r. pochodzi boazeria, ławy podokienne i drzwi wahadłowe (sień) oraz drewniany, płaskorzeźbiony fryz (tylny trakt III kondygnacji).

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Krystyna Babnis, OT NID w Gdańsku, 23.10.2014 r.