Budowa sieci takich niewielkich grodów, rozmieszczonych dość regularnie w odległości średnio ok. 15 km, stanowiła realizację ekspansjonistycznych dążeń pierwszych Piastów do powiększania terytorium państwa, jego obrony i szybkiego zagospodarowania jak największych obszarów.

Historia obiektu/datowanie etapów budowy.

Na obecnym etapie rozpoznania archeologicznego, grodzisko w Mokronosie  jawi się jako obiekt o krótkotrwałej egzystencji. Najprawdopodobniej powstał w 2 połowie X w. w ramach boomu osadniczego o cechach kolonizacyjnych, jaki nastąpił na obszarze pogranicza śląsko-wielkopolskiego na przełomie X i XI wieku, a więc w fazie tworzenia się państwa piastowskiego. Zasiedlony w jednej fazie wczesnego średniowiecza (fazie D) do około połowy XI w. Kres egzystencji grodu mokronoskiego można wiązać z czasami najazdu księcia czeskiego Brzetysława I w 1038 r., który zwłaszcza w południowej części Wielkopolski dokonał znacznych spustoszeń.

Opis obiektu

Położenie

Grodzisko położone jest ok. 2 km na północny-zachód od wsi Mokronos, po północnej stronie drogi Mokronos – Małgów, ok. 60 m od niej. Usytuowane jest na terenie podmokłym, w lesie, bezpośrednio przy dukcie leśnym.

Opis

Pierścieniowate grodzisko wklęsłe to obiekt jednoczłonowy. Ma kształt kolisty, jego średnica wynosi ok. 100 m, natomiast średnica kotlinki ok. 40 m. Zachowana wysokość wału sięga od 2 do 4 m. Słabo widoczne są  ślady otaczającej obiekt fosy. Jest to stosunkowo niewielki obiekt, ale silnie ufortyfikowany; na umocnienia przypada tu znacznie ponad połowa powierzchni całego obiektu, co wskazywać może pośrednio na rolę wojskową grodu jako pierwszoplanową. Choć dość dobrze zachowane, jego właściwej formy terenowej nie można aktualnie bez przeszkód zaobserwować. Obiekt silnie porośnięty drzewami i krzewami, a od strony przebiegającej obok drogi, w okresach „ulistnionych”, zupełnie niewidoczny. 

Stan i wyniki badań archeologicznych

Grodzisko wielokrotnie, choć w bardzo wąskim zakresie, rozpoznawane. Na majdanie znaleziono kamienie i węgle drzewne oraz polepę, kości zwierzęce i fragmenty naczyń ceramicznych świadczące o eksploatacji obiektu w jednej fazie wczesnego średniowiecza. 

Obiekt dostępny, choć silnie zarośnięty.

Oprac. Elżbieta Wyrwińska, NID, Specjalistyczna Pracownia Terenowa w Trzebinach, 23-04-2021 r.

Bibliografia

• Hensel W., Hilczer-Kurnatowska Z., Studia i materiały do osadnictwa Wielkopolski wczesnohistorycznej, t. IV, Wrocław 1972, s. 121-122. 
• Kurnatowska Z., Próba odtworzenia organizacji zarządu terytorialnego państwa pierwszych Piastów w Wielkopolsce, [w:] Obronność polskiej granicy zachodniej w dobie pierwszych Piastów, Wrocław 1984, s. 81-91.