Anny w dniu 21 maja 1921 r.

Historia

W 1958 r. przeprowadzono ekshumację zwłok powstańców śląskich z bezimiennego grobu, który znajdował się w polu, na pograniczu Góry Świętej Anny, Wysokiej i Żyrowej, zwany potocznie przez okolicznych mieszkańców „trójkątem”. W tej zbiorowej mogile w 1921 pogrzebano poległych powstańców śląskich, którzy zginęli podczas ofensywy niemieckiej na Górę Świętej Anny w dniu 21 maja 1921 r. Byli to prawdopodobnie powstańcy z 8 półku majora Rataja. Na tej bezimiennej mogile powstańczej władze niemieckie nie pozwoliły postawić krzyża, ani umieścić żadnej tablicy. Mogiłę zrównano z ziemią i zarosła ona roślinnością. Pamięć o niej przetrwała. W 1958 r. (po II wojnie światowej obszar ten znalazł się w granicach Polski), przeprowadzono ekshumację i ustalono, że pogrzebano w niej 16 ciał powstańców śląskich. W 1958 r. na cmentarzu parafialnym na Gorze Świetej Anny, nieopodal klasztoru pw. św. Anny, urządzono zbiorową mogiłę, w której pogrzebano 16 szczątków postańców śląskich przeniesionych z bezimiennej mogiły z terenu „trójkąta”. Jak wynika z dokumentów przechowywanych w archiwum w WUOZ w Opolu, do mogiły tej przeniesiono również 8 szczątków powstańców z okolicznych miejscowości, w tym 4 z Gogolina. W sumie w mogile – jak wynika z dokumentacji – pogrzebanych jest 24 powstańców śląskich. W latach 60. XX w. pod nagrobkiem z ciemnoszarego marmuru zborowej mogiły powstańców śląskich zamieszczono granitową płytę z wyrytyą inskrypcją: NIEZNANYCH POWSTAŃCÓW / KREW O WOLNOŚĆ / ŚLĄSKA / NIE PÓJDZIE W ZAPOMNIENIE. Na marmurowym nagrobku - jak do dziś – widniała inskrypcja: MAJ 1921 / TU SPOCZYWA / 16 NIEZNANYCH POWSTAŃCÓW.

W 1989 r. mogiłę wpisano do rejestru zabytków województwa opolskiego. 

Opis

Mogiła powstańców śląskich znajduje się na cmntarzu wyznaniowym nieopodal klasztoru na Górze Świetej Anny. Powierzchnia mogiły zbiorowej wynosi 10 m kw. Znajdują się wniej prochy 16 bezimienych powstańców śląskich. Mogiła ma kształt prostokątny. Nagrobek jest z ciemnoszarego marmuru. Poniżej wzierunku krzyża powstańczego na nagrobku widnieje inskrypcja: MAJ 1921 / TU SPOCZYWA / 16 NIEZNANYCH POWSTAŃCÓW. Po obu stronach płyty nagrobnej znajdują się współczesne, prostokątne nagrobki wykonane najprawdopodobniej z granitu. Na nagrobku po po prawej znajduje się płyta z insprypcją: W WALCE O WOLNOŚĆ ŚLĄSKA / ODDALI SWOJĄ KREW / KADECI LWOWSCY. Po lewej stronie na nagrobku znajduje się granitowy krzyż. 

Zabytek dostępny.

Oprac. Joanna Banik, OT NID w Opolu, 23.04.2019 r.