Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

park podworski, krajobrazowy - Zabytek.pl

park podworski, krajobrazowy


park poł. XIX w. Wielka Wola

Adres
Wielka Wola, 39

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. tomaszowski, gm. Czerniewice

Park posiada duże walory krajobrazowe, przyrodnicze i zabytkowe.

Historia

Katalog Zabytków Sztuki w Polsce podaje, że zabudowania gospodarcze powstały tu około połowy XIX wieku. Istniały tu wówczas spichlerz murowany, piętrowy, na planie prostokąta, kryty dachem dwuspadowym. 

Majątek należał do rodziny Sokolnickich. Przed II Wojną Światową był on własnością braci Tytusa i Bogdana Wilskich, do których należał też folwark w Małej Woli i majątek w Wilkowicach. Jak wynika z ustnych relacji administratorem obiektu był zbankrutowany herbowy szlachcic Wiktor Rutkowski. Z budynków było wówczas 6 „czworaków”, w których mieszkało po 12 rodzin, a każda rodzina miała tylko jedną izbę; obora, stajnia, owczarnia, spichrz, kuźnia, stolarnia, tartak i gorzelnia.

Tytus Wilski ożenił się z córką stryja, Stefana Wilskiego, który był właścicielem majątku Rogów. Uznawany był za dobrego dziedzica. W 1939 roku Tytus poszedł na wojnę i zginął w pierwszych jej dniach, pochowany został w Wysokienicach. Jego żona wyszła ponownie za mąż za Polaka z rejonu poznańskiego o nazwisku Szulczewski. Administrował on majątkiem przez całą okupację. Po 1945 roku Szulcewska z mężem wyjechała, a majątek rozparcelowano. Od 1949 roku w dworku znajdowała się ośmio-, później trzy- klasowa szkoła. Pozostałe grunty przylegające do dworku przekazano Spółdzielni Kółek Rolniczych. 

Park przed II Wojną Światową był ogrodzony drewnianym płotem. Do parku bezpośrednio przylegał sad owocowy i z przeciwnej strony stawy rybne. Obecnie niszczejący dworek stoi pusty. Park przypuszczalnie powstał około połowy XIX wieku. Dowodem tego są niektóre okazy drzew liczące ponad 100 lat. Ze starodrzewia na szczególną uwagę zasługują potężnych rozmiarów topole, osika, lipy, kasztanowce, olchy i wierzby.

Opis

Założenie parkowe usytuowane zostało na skraju wsi Wielka Wola, przy drodze asfaltowej prowadzącej z Czerniewic (3km) do wsi Mała Wola (4 km). Od zachodu graniczy z drogą lokalną prowadzącą do Koloni Annów.. Obejmuje obszar działki o powierzchni 2,75 ha.

Obiekt obecnie się tam znajdujący to pałac murowany z cegły, kryty papą (dawniej blachą), podpiwniczony, w przeszłości podłogi stanowiły parkiety, obecnie deski. Remont dworku przeprowadzono w 1974 -75 roku podczas którego rozebrano wieżyczkę, usunięto gzymsy i wymieniono pokrycie dachowe z blachy na papę.

Park w Wielkiej Woli leży na terenie podmokłym, strona wschodnia przylega do stawów, znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie cieku wodnego  (lewy dopływ Pilicy). Od strony północnej park graniczy z użytkami zielonymi i gruntami ornymi. Obecnie granice parku zbliżone są do kształtu prostokąta, natomiast w przeszłości prawdopodobnie miały kształt rombu.

Wjazd do dworku i parku znajduje się od strony zachodniej z drogi Czerniewice – Mała  Wola i dalej skręcając przed dworkiem w kierunku południowym prowadzi do budynków gospodarczych.

W południowej części parku płynie ciek wodny, na której znajduje się niewielki staw. Przez park biegło kilka ścieżek, przecinających teren. 

Biorąc pod uwagę zasadnicze elementy parku jakie się jeszcze zachowały, czyli wspomniany starodrzew, szpalery nasadzeń wyznaczające granice parku i ledwo dostrzegalne pozostałości alei spacerowych, należy domniemywać, że park pozostał w dawnych granicach, jednak w stanie mocno zdewastowanym. Od strony południowej i zachodniej obsadzony jest szpalerem grabowym. Od strony wschodniej i północnej park okala szpaler o przewadze kasztanowców białych.

Park ma charakter krajobrazowy, jego architektura podporządkowana była prawdopodobnie dwom elementom:

  • krajobrazowemu, związanemu ze zbiorowiskiem wodnym wewnątrz parku, małym ciekiew wodnym i znajdującym się po południowej stronie parku dość dużym zbiornikiem wodnym; 
  • architektonicznemu, związanemu z dworkiem i spichlerzem, przebudowanym i obecnie zdewastowanym;

Własność prywatna. Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Aleksandra Preczyńska, studentka UŁ, kierunek Historia Sztuki, 26.08.2019r.

Rodzaj: park

Styl architektoniczny: krajobrazowy

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_ZZ.40157, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_ZZ.18966