Historia obiektu

Obórki istniały już najpewniej w II poł. XIII w., jednak pierwsze potwierdzenie źródłowe o miejscowości znajdujemy w Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego, sporządzonej pod koniec XIII lub w początku XIV w. W dokumencie tym Obórki wymieniono pod nazwą Schonfelth. Powstanie miejscowości związane jest z działalnością osadniczą rodu Pogorzelów, którzy za wierną służbę piastom śląskim otrzymali jeszcze w XII w. m.in. klucze grodkowski i michałowski.

W rękach Pogorzelów wieś znajdowała się co najmniej do 1435 r., zapewne również z ich fundacji wzniesiony został pierwszy kościół wzmiankowany po raz pierwszy w 1335 r. Obiekt ten nie przetrwał do naszych czasów, gdyż najstarsze drewniane ściany istniejącej dziś świątyni datowane są na 1447 r.

W 1534 r. w księstwie brzeskim wprowadzono reformację, kościół w Obórkach przemianowano na ewangelicki i włączono do parafii w Jankowicach Wielkich. W tym czasie wieś znajdowała się w rękach rodu von Oppersdorfów z Gaci, by w 1609 r. przejść w ręce Mikołaja VI von Posadowskiego. Kolejnym właściciele wsi był Karol Krzysztof von Minckwitz, który zakupił ją od potomków Posadowskiego w 1675 r. Z osobą Minckwitza związany jest remont kościoła oraz fundacja polichromowanego stropu nawy i prezbiterium. Data 1675 jest ważna jeszcze z jednego powodu, w tym bowiem roku księstwo brzeskie przejęła administracja cesarska. Wydarzenie to miało zasadnicze znaczenie dla historii miejscowości, gdyż pod koniec XVII w. po bezpotomnej śmierci Minckwitza Obórki przejęło państwo. Wieś nie należała do dużych, w spisie statystycznym z 1783 r. odnotowano 14 kmieci, 19 zagrodników oraz 7 chałupników. W tym czasie łączna liczba mieszkańców wynosiła 262 osoby.

Najwcześniejsze informacje o istnieniu folwarku pańskiego w Obórkach pochodzą z 1783 r., choć z całą pewnością jego proweniencja jest znacznie wcześniejsza. Nie jest jasne czy we wsi znajdował się w tym czasie dwór, wymieniony po raz pierwszy dopiero w spisie statystycznym

z 1830 r. Jeszcze w pierwszych latach XIX w. większość zabudowań była wzniesiona z drewna, zapewne w konstrukcji szkieletowej, tylko jeden budynek był murowany (być może właśnie dwór). Zmiany nastąpiły w latach 20. XIX w. w sprawą Gottloba Giertha, który wydzierżawił majątek od miasta Brzegu przed 1786 r. Za jego przyczyną rozpoczęła się wymiana zabudowy folwarcznej na obiekty murowane. W 1834 r. dobra obóreckie przeszły we władanie nieznanego z imienia Winklera, którego określano mianem właściciela dóbr rycerskich. Z jego osobą związana jest budowa dworu w otoczeniu którego urządzony został niewielki park (być może z wykorzystaniem wcześniejszego założenia), a także intensyfikacja wymiany zabudowań folwarcznych.  Kolejny właściciel majątku Albrecht Winkler przysłużył się do znacznego powiększenia areału, który z 74 ha w 1830 r. rozrósł się do 273 ha w roku 1873 oraz do rozbudowy folwarku. W zabudowaniach folwarcznych hodowano bydło oldenburskie oraz owce mięsne, funkcjonowała w nich także gorzelnia. Zarządcą dóbr był inspektor Paul Scholzke. Zasługą Albrechta Winklera była gruntowna przebudowa dworu przeprowadzona w 1888 r. Winkler po raz ostatni odnotowany został jako właściciel w 1907 r. Według książki adresowej w 1912 r. posiadłością zarządzały już panie Gertruda von Müller z domu Winkler i Margarethe von Müller z domu Winkler. Ostatnim właścicielem majątku był Hans-Herbert von Müller, w rękach którego dobra pozostawały od 1921 r. do zakończenia II wojny światowej. Po 1945 r. dwór był miejscem przejściowego zakwaterowania repatriantów, następnie został znacjonalizowany i przekazany Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Po 1989 r. większość zabudowy folwarcznej została wyburzona. Obecnie dwór wraz z parkiem krajobrazowym pozostają własnością prywatną.

Opis obiektu

Pałac jest obiektem murowanym z cegły, wzniesionym w formie dwukondygnacyjnego prostopadłościanu, na osi poprzecznej z ryzalitem od strony północnej i południowej oraz węższą dobudówką w przedłużeniu wschodniej elewacji. Przykryty został wysokim dachem dwuspadowym z naczółkami z obu stron. Skierowana na północ fasada, w części siedmioosiowego korpusu urozmaicona została okazałym ryzalitem w formie wieży o ściętych narożach, zwieńczonym  wysokim dachem czterospadowym ujętym z trzech stron szczytami o formie neorenesansowej. Przyziemie ryzalitu poprzedza niewielki ganek mieszczący główne wejście do budynku, ponad nim kartusz herbowy. Przykryty daszkiem dwuspadowym wspartym na ozdobnych, drewnianych kroksztynach. Ryzalit południowy niższy, kryty dachem dwuspadowym z naczółkiem. Elewacja zachodnia, szczytowa, 4-osiowa. Poszczególne elewacje charakteryzują się podziałem horyzontalnym, podkreślonym wyodrębnioną strefa cokołową, gzymsem kordonowym i gzymsami podokiennymi wspólnymi dla okien I piętra, II piętra ryzalitu pn., gzymsem wieńczącym. Lico pierwszej kondygnacji opracowane w formie bonii tynkowych w układzie pasowym. Górne kondygnacje tynkowane gładko. Otwory okienne zamknięte prosto, w przyziemiu ryzalitu łukiem koszowym. Stolarka okienna skrzynkowa, dwudzielna, dwupoziomowa w podziale krzyżowym oraz w kilku przypadkach krosnowa. W wejściu głównym stolarka drzwiowa w konstrukcji ramowo-płycinowej, częściowo przeszklona z ozdobną kratą.

Dostępność: Obiekt dostępny z zewnątrz.

Autor: Katarzyna Latocha, Grzegorz Naumowicz, OT NID w Opolu, 28.12.2023 r.