park - Zabytek.pl
Adres
Jarosławiec
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. zamojski, gm. Sitno
Historia obiektu
Park został założony obok rządcówki w 2 poł. XIX w. obejmując w terenie około 4,8 ha powierzchni, w tym wody około 0,5 ha. Sporo zieleni uległo zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Kolejne większe wycinki miały miejsce w trakcie funkcjonowania Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Po 1990 r. park przeszedł w ręce Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział w Lublinie. W 1998 r. stał się własnością prywatną. W latach 1998-2013 został uporządkowany i ogrodzony.
Opis obiektu
Park jest położony w zachodniej części miejscowości, po północnej stronie traktu zamojsko-hrubieszowskiego, w zespole dworsko-parkowym z częścią folwarczną. Rozciąga się na południowym skłonie lekkiego wyniesienia, u którego podnóża bezimienny ciek stanowi granicę parku. Na wysokości dawnej rządcówki, na przebiegu rzeczki, położony jest mały staw. Ozdobna część parku, do dziś zachowana, znajduje się na południe od rządcówki - na stoku, natomiast wschodnią część zajmował sad i ogród warzywny - obecnie uprawiany rolniczo, zaś zieleń na północ od rządcówki została wycięta, a jej miejsce zajęły nowe budynki PGR-u. W 1980 r. podczas inwentaryzacji przeprowadzonej przez J. Dąbską, B. Sprawkę i J. Teodorowicz-Czerepińską, a następnie J. Góraka, park był już bardzo zniszczony. Pozostało po nim ok. 200 drzew należących do jedenastu gatunków. Wyróżnić można było sześć skupisk drzew na terenie parku oraz pojedyncze okazy na jego peryferiach. Najliczniej reprezentowany był grab pospolity (110 sztuk), następnie lipa drobnolistna (45 sztuk) i brzoza brodawkowata (13 sztuk). Czytelne były: szpaler grabowy wzdłuż wschodniej granicy zespołu oraz dwie altany lipowe i jedna kasztanowa. Do ciekawszych z zachowanych drzew zaliczono: 2 egzemplarze modrzewia europejskiego, dąb szypułkowy przy zachodniej elewacji rządcówki oraz grupa wierzb w południowo-wschodnim narożniku parku.
Obecnie w zachowanej, ozdobnej części parku nie można wyznaczyć żadnych osi kompozycyjnych. Jedynie czytelny jest szpaler grabowy, a także niewielki fragment alei wierzbowej, stanowiącej niegdyś dojazd od strony południowo-zachodniej. Uwagę zwracają dwa pomnikowe modrzewie. Z upływem czasu ubywa starodrzewu, bądź to wskutek złego stanu zdrowotnego, bądź też warunków pogodowych. W miejsca usuniętych drzew wprowadza się nasadzenia uzupełniające tego samego gatunku, które rekompensują ubytki i podtrzymują zabytkowy charakter parku.
Dostępność obiektu dla zwiedzających: Dostęp do zabytku ograniczony.
Autor noty: Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 13.06.2023 r.
Rodzaj: park
Styl architektoniczny: krajobrazowy
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_ZZ.907, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_ZZ.12448