Historia obiektu

Rządcówka w Jarosławcu została zbudowana w 2 poł. XIX w. zastępując starszy dwór, wymieniony po raz pierwszy w 1580 r., kiedy to 10 kwietnia w folwarku jarosławieckim Jan Zamoyski wydał akt lokacyjny Zamościa, mający stanowić program organizacji i budowy nowego ośrodka (miasta). Do Jana Zamoyskiego część wsi Jarosławiec przeszła na przełomie 1579 i 1580 r. drogą kupna od Wojciecha Stabrowskiego, w 1581 r. uzyskał pozostałą część, należącą do Stanisława Dunikowskiego i jego żony Elżbiety ze Stabrowa, a w 1589 r. całą, w ten sposób nabytą wieś, włączył do Ordynacji Zamoyskiej. Rządcówka była do 1939 r. siedzibą zarządcy folwarku, ostatnim zarządcą był Zygmunt Kiełczewski. Po upaństwowieniu majątku w 1944 r., w oparciu o infrastrukturę i grunta dworsko-folwarczne Jarosławca Głównego, zostało utworzone Państwowe Gospodarstwo Rolne z siedzibą w dawnej rządcówce. Po 1990 r. obiekt przeszedł w ręce Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddział w Lublinie. W 1998 r. stał się własnością prywatną. Pierwszy remont rządcówki przeprowadzono tuż po zniszczeniach dokonanych w czasie II wojny światowej. W l. 90. rozebrano przybudówkę we wschodnim narożu elewacji tylnej budynku. Gruntowny remont budynku wykonano w latach 1998-2013.

Opis obiektu

Rządcówka jest usytuowana w zachodniej części miejscowości, po północnej stronie traktu zamojsko-hrubieszowskiego, w zespole dworsko-parkowym z częścią folwarczną, na szczycie lekkiego wzniesienia terenowego w północnej części parku.

Obiekt został zbudowany na planie wydłużonego prostokąta o wym. 24 x 14,50 m, na osi wschód-zachód, frontem skierowany na południe. Wejście od południa prowadzi przez prostokątny ganek, wejście od zachodu przez przybudówkę na planie kwadratu. Budynek jest murowany z cegły i otynkowany, parterowy z użytkowym poddaszem, przykryty wysokim dachem naczółkowym ze szczytami murowanymi. W połaciach korpusu znajdują się facjaty. Główny ganek od frontu został przykryty dachem dwuspadowym, przybudówka od zachodu – dachem jednospadowym. Elewacja frontowa jest pięcioosiowa, tylna czteroosiowa, wschodnia dwu-, a zachodnia trzyosiowa. Dekorację elewacji stanowi jedynie profilowany gzyms wieńczący. Budynek wewnątrz jest dwutraktowy, trakt frontowy szerszy, z sienią na osi poprzedzoną gankiem. Układ wnętrz parteru i poddasza jest amfiladowy. Pierwotny wystrój i wyposażenie wnętrza budynku nie zachowały się.

Dostępność obiektu dla zwiedzających: Dostęp do zabytku ograniczony.

Autor noty: Ewa Prusicka, OT NID w Lublinie, 13.06.2023 r.