Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół, ob. parafialny pw. Przemienienia Pańskiego - Zabytek.pl

kościół, ob. parafialny pw. Przemienienia Pańskiego


kościół 1725 - 1763 Łuków

Adres
Łuków, Plac Gabriela Narutowicza 1A

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. łukowski, gm. Łuków (gm. miejska)

Dawny zespół klasztorny Pijarów (ob.zespół kościoła par.) to monumentalny w skali miasta barokowy kompleks budynków składający się z kościoła pw.

Przemienienia Pańskiego (proj. Antoniego Solariego, architekta króla Augusta III) i d klasztoru, wzniesionych w l. 1725-1762, oraz budynku kolegium z 1819 r. W kościele zachowane wyposażenie z XVIII w.

Historia

Pijarzy zostali sprowadzeni do Łukowa z inicjatywy szlachty łukowskiej. Pierwsi zakonnicy przybyli w 1697 i wówczas rozpoczęto budowę drewnianego kolegium (1701) oraz kościoła, które spłonęły w 1725 r. Nową murowaną świątynię zaprojektował architekt - dyletant ks. Jan Ciołkoszewicz – jednak źle postawione mury trzeba było rozebrać. Od 1733 budowę podjęto na nowo, zatrudniając arch. królewskiego Antoniego Solariego, który we współpracy z wybitnym arch. Pawłem Antonim Fontaną opracował projekt i kierował budową do r. 1752, kiedy przejął ją Jan Krzysztof Kluk (ojciec ucznia kolegium, znanego przyrodnika ks. Jana Kluka). Dwuwieżowa fasada bazyliki, ujęta gmachami szkoły i klasztoru, nawiązywała do warszawskiej świątyni zakonu. Budowę kościoła i klasztoru ukończono w 1762 r. Drewniany budynek kolegium spalony w 1812 r. został zastąpiony nowym, wzniesionym w l. 1817-1819. Szkoła Pijarów w Łukowie była jedną z pierwszych, które wprowadziły nauczanie wg przepisów Komisji Edukacji Narodowej i prezentowała wysoki poziom nauczania. W 1831 Rosjanie zajęli szkołę na cele wojskowe; w 1833 zamieniono ją na gimnazjum rządowe, a następnie szkołę powiatową. Po kasacie zakonu w 1864 kościół stał się świątynią par., a w budynkach d. klasztoru i kolegium umieszczano różne placówki (szpital, liceum medyczne, biura).

Kościół kilkakrotnie remontowany, m.in.: 1871-1875 (remont wież i dachu); 1883 (wzniesienie schodów przed fasadą i figury Chrystusa wg proj. Bolesława Syrewicza); l. 20. i 70. XX w. (częściowa zabudowa wirydarza); 1987 (remont wież); pocz. XXI w. (remont generalny).

Z zespołem popijarskim funkcjonalnie związany jest także (usytuowany w pobliżu) tzw. Konwikt Szaniawski zbudowany w l. 1728-1733 – ob. Muzeum Regionalne. Założony przez bpa krakowskiego Konstantego Felicjana Szaniawskiego z  przeznaczeniem dla kształcących się tu młodzieńców z rodziny Szaniawskich.

Opis

Kościół barokowy, prezbiterium zwrócony na pn. Korpus bazylikowy, trójnawowy, trójprzęsłowy, z dwiema kwadratowymi wieżami od frontu, pomiędzy którymi kruchta w podchórzu. Nawy boczne dwukrotnie węższe od nawy głównej - o charakterze kaplic. Prezbiterium równe wysokością i szerokością nawie głównej, jednoprzęsłowe, zamknięte półkolistą apsydą, z dwiema prostokątnymi zakrystiami po bokach. Kościół murowany z cegły, otynkowany. Nawa główna i prezbiterium nakryte dachami dwuspadowymi, nawy boczne i zakrystie – dachami pulpitowymi pod blachą ocynkowaną. Na wieżach czworoboczne hełmy z przeźroczami, ujęte w narożach uproszczonymi wolutami i zwieńczone niewielkimi smukłymi baniami z krzyżami, pokryte blachą miedzianą. W nawie głównej i prezbiterium sklepienia kolebkowe z lunetami, na gurtach; w nawach bocznych i zakrystiach sklepienia krzyżowe. Nawa główna skomunikowana z nawami bocznymi (kaplicami) szerokimi arkadami rozpiętymi pomiędzy kwadratowymi filarami, na które nałożone zdwojone pilastry podtrzymujące obiegające całe wnętrze belkowanie. Chór muzyczny oparty na trzech arkadach. Fasada dwuwieżowa, trójkondygnacyjna, trójosiowa. Część środkowa fasady oraz naroża wież ujęte zdwojonymi pilastrami; kondygnacje rozdzielone belkowaniem. Wejście w skromnej oprawie w formie dwóch kanelowanych pilastrów jońskich podtrzymujących odcinek belkowania i trójkątny przyczółek (XIX w. ?), poprzedzone schodami lustrzanymi z tralkową balustradą, na której rzeźba Chrystusa dźwigającego Krzyż. W środkowej kondygnacji wysokie okno zamknięte odcinkowo i zwieńczone wygiętym gzymsem. Ostatnia kondygnacja niższa i węższa, w formie aediculi, zwieńczona przerwanym przyczółkiem wolutowym i krzyżem, ujęta spływami wolutowymi. Na elewacjach wież blendy i otwory okienne na osiach – w ostatniej kondygnacji otwory dzwonowe z żaluzjami. Elewacje boczne kościoła podzielone parami pilastrów w osiach międzyokiennych, na prezbiterium pilastry pojedyncze, całość zwieńczona belkowaniem. Wystrój i wyposażenie wnętrza jednolite z 2. poł. XVIII w., późnobarokowe i rokokowe – ołtarz główny architektoniczny z rzeźbą Chrystusa Przemienionego, ołtarze boczne bogato zdobione ornamentem rocaille.

Zabytek dostępny.

opr. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 26-01-2018 r

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BK.4439, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BK.341789