Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

park - Zabytek.pl

Adres
Szalejów Dolny, 103

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Kłodzko

Park stanowi urządzone otoczenie pałacu, komponowane z uwzględnieniem osi widokowych.Znajdujące się na terenie parku brama i oprawa cmentarza rodowego są stylistycznie jednorodne z pałacem.

Cmentarz rodowy jest jednym z nielicznych na Ziemi Kłodzkiej zachowanych cmentarzy rodowych w parkach. Drugi znajduje się w Ratnie Dolnym. To przykłady rozwiązania przestrzenno-formalnego z dziedziny sztuki sepulkralnej 2 poł. XIX w.

Historia

Pałac w Szalejowie Dolnym zbudowany w 1844 r. na wzniesieniu na wschód od folwarku jako neogotycki, o zwartej bryle, z dwiema narożnymi wieżami, podobny do pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim. Przy pałacu w Szalejowie Dolnym, na pofałdowanym stoku wzniesienia i u jego podnóża założony ok. 1844 r. park krajobrazowy. Wówczas wytyczona nowa droga dojazdowa do pałacu i obsadzona lipami. Na pn. od pałacu, przed jego elewacją frontową, założony ogród w formie polany otoczonej naturalnym starodrzewiem, przeważnie bukowym. Podobny, ale rozleglejszy ogród, w formie łąki urządzony na pd. od pałacu i otwarty ku dawnemu nowożytnemu stawowi hodowlanemu przekształconemu teraz na staw parkowy z wyspą. Poprzez staw oraz z łąki otwarta ekspozycja na pałac, a z okien pałacu widoczna łąka ze stawem. Dalszy etap przekształcania zespołu pałacowo-parkowego przeprowadzony w latach 70. XIX w. Około 1870 r. lub w r. 1872 pałac rozbudowany o skrzydło wschodnie i przebudowany w stylu neogotyku szkoły hanowerskiej. Przekształcany i park. Przy zach. bocznej elewacji pałacu założone dwa tarasy z krótkimi odcinkami schodów terenowych i z neogotycką bramą, jednorodną i jednolitą stylistycznie z pałacem. Natomiast na pn.-wsch. od pałacu urządzony cmentarz rodowy rodziny von Münchhausen mający murowane, komponowane zamknięcie architektoniczne w stylu neogotyckim. Zauważalne stylistyczne podobieństwo do architektury pałacu i do ogólnej kompozycji cmentarza rodowego w Ratnie Dolnym. Całe założenie przekształcane do końca XIX w. Powiększone do 1938 r. od północy. We wsch. części zespołu pałacowego nie objętego ochroną prawną przez wpis wzniesione oficyna mieszkalno-gospodarcza (1856), szklarnia z kotłownią, przy której urządzone ogrody tarasowe dla uprawy kwiatów oraz ceglany dom ogrodnika.

Opis

Niewielki park przy pałacu założony na pofałdowanym terenie. Pałac usytuowany ponad skarpą, u stóp której staw z wyspą, ujęty układem dróg i ścieżek parkowych. Teren pomiędzy stawem i parkiem (pd.-zach. część parku) obsadzony w niewielkim stopniu dla zachowania osi widokowej łączącej pałac i staw. W tej partii parku drzewostan skupiony przy drogach oraz w dwóch miejscach na skarpie jako oprawa osi widokowej. W tej części parku, przy bocznej, zach. elewacji pałacu założone dwa tarasy, z krótkimi odcinkami schodów terenowych i z neogotycką bramą. To komponowane przejście pomiędzy łąką ze stawem na pd. od pałacu a wyżej położoną polaną przed frontem pałacu. Na górnym tarasie wzniesiona brama. Złożona z dwóch wielobocznych filarów zwieńczonych kamiennymi, ostrosłupowymi hełmami, połączonych odcinkiem muru z ostrołucznym otworem i ze zwieńczeniem w formie trójkątnego szczytu. W północnej części parku wytyczony podjazd do pałacu. Przed fasadą ukształtowana nieregularna polana otoczona zadrzewieniem. W pn.-wsch. części parku na splantowanym terenie założony cmentarz rodowy rodziny von Münchhausen z polem grzebalnym wydzielonym kamiennym cokołem. Przy północnej stronie pola grzebalnego murowane zamknięcie architektoniczne, w formie murowanej z cegły, tynkowanej, uzupełnianej kamieniarką kaplicy wnękowej (z figurą lub epitafium) flankowanej przez boczne aneksy ze skrajnymi sterczynami i przez odcinki kamiennego muru.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 17-09-2016 r.

Bbliografia

  • Słownik geografii turystycznej Sudetów, T. 15, Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy, Warszawa 1994.
  • Zabytki sztuki w Polsce Śląsk, Warszawa 2006.

Rodzaj: park

Styl architektoniczny: krajobrazowy

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_ZZ.22746, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_ZZ.3444