Historia

Wieś Trzebieszowice założona przed 1269 r. i w poł. XV w. wykształcone już dobra Steinhof. Renesansowy dwór zbudowany przez Reichenbachów w latach ok. 1550-1613, z wykorzystaniem średniowiecznej budowli. Złożony ze skrzydeł skupionych wokół wewnętrznego dziedzińca i z wydłużonego skrzydła pd. m.in. posadowionego na skale nad rzeką, połączonego ze stajnią, kuchnią i kuźnią. Do skrzydła pd. dostawiona wieża strażnicza. Dwór przebudowany na pałac w latach 1690-1710, w stylu wczesnego baroku, przez hrabiów von Wallis. Wzniesione nowa część skrzydła pd. ze stajniami na parterze i z dwukondygnacjową oranżerią na piętrze oraz nowa wieża. Ujednolicona bryła pałacu. W wystroju elewacji zastosowane podziały poziome i uszakowe lub listwowe obramienia okienne. Przed 1719 r. rozbudowane północne skrzydło pałacu i w nim urządzona pałacowa kaplica. W 2 ćwierci XVIII w. kontynuowana w stylu baroku dojrzałego modernizacja pałacowych wnętrz. Wykonane wówczas stiukowa dekoracja stropów, oraz niektóre portale. W 1780 r. przebudowana oranżeria. W 1 poł. XIX w., zbudowany na płaskim dachu pn. skrzydła pałacu niewielki belweder z neogotyckimi, ostrołucznymi oknami. Jako drugi belweder ukształtowana w 3 ćwierci XIX w. w stylu neoklasycyzmu szkoły berlińskiej górna kondygnacja wieży w pd. skrzydle pałacu. Ostatnia znacząca przebudowa przeprowadzona na pocz. XX w. Bryła pałacu urozmaicona portykiem, wykuszem i balkonem. Wystrój wnętrz stylistycznie zmodernizowany. Wewnętrzny dziedziniec nakryty szklanym dachem i urządzony jako ogród zimowy. Zbudowana nowa, reprezentacyjna klatka schodowa w stylu historyzmu z elementami baroku, neoklasycyzmu i neorenesansu, której sufit ozdobiony neobarokowym plafonem. Inne, nowe wystroje wnętrz zrealizowane m.in. w stylu neorenesansu i secesji lub neorokoka. Krata w głównym wejściu do pałacu wykonana w stylu secesji. Pałac remontowany w latach 1968–1970 i 1976.

Opis

Kamienny Dwór usytuowany we wschodniej części wsi, na pd. krańcu stoku Goruszki, nad skalnym urwiskiem ponad korytem Białej Lądeckiej. Czteroskrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem, z wydłużonymi dwoma skrzydłami z załamanymi osiami, pn. i pd. Skrzydło pd. wydłużone ku zachodowi bardzo znacznie. Do niego dobudowana wieża. Skrzydła pałacu podpiwniczone, dwu- trzy- czterokondygnacjowe, zależnie od poziomu terenu. Nakryte dachami dwuspadowymi. Elewacje z narożnym przemiennym boniowaniem. Dzielone pasowym gzymsem nad przyziemiem, zwieńczone gzymsem koronującym. Główny otwór wejściowy do pałacu w jego zach. skrzydle, zamknięty półkoliście, bez oprawy, wypełniony secesyjna kratą. W elewacji skrzydła pn. renesansowy portal z 1613 r. w skrzydle pd. portale uszakowe i o łuku falistym, w profilowanych obramieniach. W elewacji skrzydła wsch. wykusz, pod nim wtórnie wmurowany renesansowy portal z 2 poł. XVI w. Na ściętym narożu skrzydła pd. umieszczony kuty balkon, pod którym tablica heraldyczno-inskrypcyjna z 1583 r. Okna w obramieniach uszakowych lub listwowych. Sześciokondygnacjowa wieża przy skrzydle pd. dzielona gzymsami, zwieńczona belwederem z dachem namiotowym. Dziedziniec pałacu otoczony w przyziemiu krużgankami, nakryty przeszklonym dachem o konstrukcji metalowej. Obecny wygląd dziedzińcowych elewacji pałacu zaprojektowany w nawiązaniu do wczesnego baroku. W skrzydle pn. arkady o łuku pełnym przeprute w obu kondygnacjach, w przyziemiu pozostałych skrzydeł różny układ arkad, a w partii ich pięter okienne ściany. Klatka schodowa jednoprzestrzenna. Jej wnętrze pokryte drewnianą boazerią z bogatą dekoracją, heraldyczną i ornamentalną. Balustrada schodów ażurowa, drewniana, neobarokowo-secesyjna. Na poziomie holu piętra tralki balustrady neobarokowe, na wzorach z baroku wczesnego. W oknach witraże. Wnętrza pałacu sklepione lub nakryte stropami z fesetami. Niektóre zdobione sztukateryjnymi plafonami. Wystrój dwóch pałacowych wnętrz w formie drewnianej boazerii kryjącej całe ściany. Utrzymany w stylu secesji z elementami neobaroku. Zdobiony przedstawieniami figuralnymi, uzupełniony ceramiką, lustrami, przeszklonymi drzwiami. Częściowo zachowana zabytkowa stolarka drzwiowa w stylu historyzmu.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 1-09-2016 r.