Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Mikołaja - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Mikołaja


kościół 1885 - 1887 Nowa Ruda

Adres
Nowa Ruda, Kościelna 9

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Nowa Ruda (gm. miejska)

Kościół par.pw.Św. Mikołaja w Nowej Rudzie ma wartości historyczne i naukowe jako największy, jako jeden z najefektowniejszych formalnie, neogotyckich kościołów na Ziemi Kłodzkiej oraz jako dzieło znanego architekta.

Kościół ma też wartości artystyczne, na które składają się: ogólna koncepcja rozwiązania przestrzennego, dobre proporcje i wysoki poziom artystyczny wykonania detalu architektonicznego oraz wyposażenia wnętrza.

Historia

Pierwsze noworudzkie kościoły, → kościół par. pw. Św. Krzyża→ kościół pw. Św. Mikołaja, a następnie pw. Wniebowzięcia NMP (1500–1502) zlokalizowane w najstarszym centrum Nowej Rudy, przy ul. Cmentarnej. Trzeci kościół, parafialny, ewangelicki zbudowany do 1567 r. na terenie tzw. Górnego Miasta. W 1624 r. przejęty przez katolików. Zbarokizowany w latach 1659–1660. W XVIII i XIX w. wielokrotnie odnawiany. W 1884 r. zniszczony w pożarze. Decyzja o budowie nowego, większego kościoła, w związku z czym dokupione sąsiednie parcele przy ul. Kościelnej. Projekt wykonany przez Josepha Ebersa (*1845–†1923), architekta diecezji wrocławskiej, kształconego na Politechnice w Hanowerze. W latach 1886–1890 wzniesiony kościół trzynawowy, halowy z emporami, z rozbudowaną częścią prezbiterialną, transeptem oraz z asymetrycznie umieszczoną wieżą, dobrze wyeksponowaną od strony Włodzicy. Kościół utrzymany w stylu ceglanego neogotyku szkoły hanowerskiej, na wzorach z gotyku ceglanego i z gotyku katedralnego. Wystrój wnętrza uzupełniony dekoracyjną polichromią (1889, malarz Krachwitz z Ząbkowic) i witrażami (1890, pracownia Dr Quidmanna, malarz na szkle Dürk z Żytawy i malarz na szkle Redner z Wrocławia († 1907). Neogotyckie wyposażenie kościoła wykonane w latach ok. 1889–1914 przez J. Elsnera z Monachium, A. Wittiga z Nowej Rudy, Dorfa z Niwnic, warsztatu Schmidta z Lądka oraz F. Wagnera z Kłodzka. Polichromią niektórych ołtarzy zrealizowana przez malarza H. Richtera z Lądka. Po wzniesieniu kościoła stary cmentarz przy nim urządzony jako plac kościelny. Na jego terenie zbudowana w 1898 r. kaplica zbliżona formalnie do kościoła, a na pn.-zach. od kościoła wzniesione plebania i budynek gospodarczy. Wszystkie te trzy obiekty zaprojektowane zapewne również przez Josepha Ebersa.

Opis

Kościół par. pw. Mikołaja wzniesiony na terenie Górnego Miasta i ze względu na dużą skalę usytuowany ukośnie względem ulicy Kościelnej, Orientowany, murowany z cegły, licowany wielobarwną cegłą klinkierową, miejscami tynkowany. Na planie krzyża łacińskiego, trzynawowy, halowy, z transeptem. Wyodrębnione prezbiterium zamknięte trójbocznie. Flankowane dwukondygnacjowymi przybudówkami zawierającymi kaplice i empory. Korpus nawowy z transeptem i z wyraziście zaznaczonym skrzyżowaniem. Prezbiterium i korpus nawowy nakryte dwuspadowymi dachami. Na styku prezbiterialnej części kościoła z transeptem sygnaturka. Wieża kościelna usytuowana asymetrycznie, przy pn. ramieniu transeptu, czworoboczna. Jej górna kondygnacja z narożnymi wieżyczkami oraz z trójkątnymi wimpergami. Nakryta ostrosłupowym hełmem. Zakrystia wzniesiona ukośnie w stosunku do osi kościoła, jednokondygnacjowa nakryta czterospadowym dachem. Ponadto bryła kościoła oszkarpowana, urozmaicona wieżowymi klatkami schodowymi z ostrosłupowymi hełmami oraz kruchtami o nieregularnych rzutach. Front kościoła trójosiowy, z dwiema symetrycznie umieszczonymi wieżowymi klatkami schodowymi, zwieńczony szczytem. Wystrój elewacji wykonany z barwnej cegły klinkierowej. Elewacje kościoła dzielone ceramicznym gzymsem kordonowym i zwieńczone fryzem z czworoliści oraz profilowanym gzymsem ceramicznym z modylionami. Ponadto elewacje zdobione rozetami, maswerkami i różnymi fryzami, w tym arkadowymi. Wnętrze prezbiterium, zamknięcia transeptu i ściany nawy rozczłonkowane wiązkami służek. Nawa główna i skrzyżowanie transeptu wydzielone rzędami cylindrycznych filarów wspierających sklepienie. Przy prezbiterium i w transepcie kaplice i empory otwarte ostrołucznie. W nawy boczne wbudowane empory połączone z chórem muzycznym. Filary, wiązki służek, obramienia okien, portale, żebra sklepienne, balustrady empor i wewnętrzne parapety okienne licowane barwną cegłą klinkierową. Wnętrza kościoła nakryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi ozdobionymi polichromią dekoracyjną podkreślającą przebieg żeber i pokrywającą wysklepki skrzyżowania nawy głównej i transeptu. Neogotyckie wyposażenie kościoła złożone z: ołtarza głównego Św. Mikołaja, pięciu ołtarzy bocznych, ambony, chrzcielnicy, prospektu organowego, ławek, konfesjonałów, witraży, figur na filarach nawy (akademizm) i żyrandoli.

Zabytek dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania wnętrza po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 27.01.2016 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.74497, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.96656