Historia

Pierwsze wzmianki o Popowie jako własności biskupa płockiego pochodzą z ok. 1203 r. Dobra popowskie pomiędzy 1380 a 1768 r. były własnością rodziny Popowskich herbu Pobóg, następnie Kozłowskich i Skarżyńskich.

W związku z rozwojem kultu maryjnego i ruchu pielgrzymkowego wokół słynącego łaskami obrazu Matki Bożej Popowskiej w roku 1665 w Popowie wybudowano pierwszą drewnianą kaplicę, będącą filią kościoła w Barcicach, którą rozbudowano w 1740 r. kosztem Erazma Bogdańskiego i Gabriela Popowskiego. Jej konsekracja przez biskupa Marcina Załuskiego, sufragana płockiego miała miejsce w 1743 r. Erekcja parafii z fundacji Michał Kozłowski herbu Jastrzębiec nastąpiła ok. 1768 r., jednak pierwszy proboszcz zaczyna rezydować w Popowie na stałe dopiero w 1808 r. Pełne prawa parafii kościół zyskuje dopiero w 1865. 

To właśnie najprawdopodobniej na początku XIX w. pojawiają się pierwsze pochówki na cmentarzu rzymskokatolickim w Popowie. Dokładna data jego założenia nie jest znana, niemniej na bramie wejściowej umieszczono informację o założeniu nekropolii w 1837 (być może jest to data budowy ogrodzenia i bramy prowadzącej na cmentarz). 

Opis

Cmentarz położony jest po północnej stronie szosy z Popowa Kościelnego do Barcic, na północny - wschód od kościoła. Rozplanowany jest na rzucie prostokąta, krótszym bokiem do ulicy, w nieznacznej od niej oddaleniu. Od strony zachodniej obiega go droga na wysokości ogrodzenia cmentarza wyłożona kostką Bauma. Otoczony jest murowanym płotem z ciosanego kamienia polnego. Główne wejście na cmentarz prowadzi od strony zachodniej przez metalową dwuskrzydłową bramę i flankujące ją dwie metalowe furtki – wszystkie osadzone w murowanych i otynkowanych filarach nakrytych daszkami dwuspadowymi pokrytymi dachówką ceramiczną. Wewnątrz cmentarz równoleżnikowo przecięty jest szerszą aleją główną, dzielącą go na dwie asymetryczne części.

Większość nagrobków na cmentarzu jest współczesna, niemniej napotkać można kilkanaście powstałych w końcu XIX i 1 poł. XX w. Najbardziej wyróżniającym się obiektem jest kaplica grobowo rodziny Skarżyńskich  wybudowana w 1848 r. Wymurowana została z cegły, ujęta na narożach lizenami, na planie zbliżonym do kwadratu, nakryta jest dachem dwuspadowym pokrytym blachą. Część frontowa, zwrócona ku wschodowi, ozdobiona jest kostkowym gzymsem podokapowym, pod nim znajduje się okrągłe okienko i drzwi wejściowe, dwuskrzydłowe, metalowe, ujęte w drewniane obramienie o wykroju łuku Tudora, z datą o raz nazwiskiem fundatora. 

Obiekt ogólnodostępny.

Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 12.09.2018 r.