Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół pomocniczy pw. Matki Boskiej Bolesnej - Zabytek.pl

kościół pomocniczy pw. Matki Boskiej Bolesnej


kaplica 1680 r. Nowa Ruda

Adres
Nowa Ruda, Aleja Najświętszej Marii Panny 1

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. kłodzki, gm. Nowa Ruda (gm. miejska)

Kościół pw.Matki Boskiej Bolesnej jest jednym z niewielu na Ziemi Kłodzkiej przykładów wczesnobarokowego sztukatorstwa włoskiej proweniencji, z 2.

poł. XVII w. Nowsza część kościoła z kolei świadczy o silnym tradycjonalizmie w sztuce Ziemi Kłodzkiej i trwaniu w niej jeszcze w 1 poł. XIX w. przejawów późnego baroku.

Historia

Przed 1680 r. w miejscu kaplicy na Kościelcu (Górze Wszystkich Świętych) ustawiony krzyż otaczany kultem przez chorych mieszkańców Słupca. Na jego miejscu zbudowana w 1680 r. wczesnobarokowa kaplica wotywna pw. Matki Boskiej Bolesnej oraz Czternastu Wspomożycieli, wotum za ocalenie przed zarazą. Wzniesiona jako budynek centralny. Jej sklepione wnętrze ozdobione bogatym wystrojem sztukatorskim odpowiadającym formom z lat ok. 1650–1690. Zapewne w 1 ćw. XVIII w. dobudowana do kaplicy nawa z elewacją frontową z artykulacją, niszami oraz z jeszcze wczesnobarokowym portalem. W latach 1731 r. i 1752 kaplica odnawiana. Rozbudowana w 1807 r. Wówczas do nawy dostawiona przybudówka z zakrystią i pustelnią na piętrze oraz prowadzący do tych lokalności wąski korytarz. Wzniesiony równolegle do nawy, skomunikowany z nawą i z chórem muzycznym. Dostępny przez odrębne wejście w poszerzonej fasadzie zwieńczonej nowym, wysokim, trójkątnym szczytem. Ponadto w nawę wbudowany chór muzyczny z balustradą w stylu późnobarokowo-rokokowym. Następnie w 1812 r. zbudowany nowy, mocno spłaszczony, późnobarokowy hełm. W latach 1835–1837 kaplica remontowana i wykonane wówczas nowe sklepienie nawy oraz kamienne posadzki. Następnie, w 1849 r. wnętrze kaplicy ozdobione przez malarzy ze Słupca, Wilhelma Hanschilda i Aloysa Richtera późnobarokowymi freskami. Kolejne remonty kaplicy, w tym hełmu zrealizowane w latach 1868 r. i 1903 r. W 1903 r. wykonane m.in. cokoły elewacyjne z czerwonego piaskowca oraz przypory. Ponadto przez artystów ze Słupca, malarzy Josepha i Oswalda Völkelów zrealizowane prace malarskie. Po 1945 r. kaplica nie użytkowana. Najbardziej zniszczona jej nawa z przybudówkami. W latach 1994–2000 odbudowana, a cały kościół wyremontowany.

Opis

Kaplica wotywna, orientowana, murowana z kamienia, tynkowana, obecnie kościół pomocniczy pw. Matki Boskiej Bolesnej. Złożony z części starszej, dziś o funkcji prezbiterium oraz z nowszej nawy z kaplicą oraz z przybudówką. Kaplica-prezbiterium na planie krzyża greckiego, czworoboczna, z trzema płytkimi ramionami przeprutymi wysoko umieszczonymi oknami termalnymi. Nakryta ośmiobocznym, spłaszczonym hełmem z latarnią. Elewacje bez artykulacji. Otwory bez obramień. Od zachodu do kaplicy-prezbiterium dobudowana niższa nawa na planie trapezu, z kaplicą, przybudówką i z kamiennymi przyporami. Frontowa jej elewacja pierwotnie węższa, komponowana symetrycznie, w wyniku rozbudowy jednostronnie poszerzona, zwieńczona nowym, trójkątnym szczytem. Dlatego regularność jej kompozycji zakłócona. Zachowane elementy dawnego jej wystroju, narożne pilastry, profilowany gzyms u podstawy szczytu, kamienny portal oraz trzy nisze na rzeźby. W pozostałych, pozbawionych artykulacji elewacjach nawy otwory rozmieszczone stosownie do potrzeb. Wnętrze kaplicy-prezbiterium centralne, z trzema płytkimi wnękami, otwarte ku nawie łukiem pełnym na całej jej wysokości. Rozczłonkowane pilastrami kompozytowymi o marmoryzowanych trzonach. Ściany wnęk ozdobione niszami w architektonicznej oprawie. Wnętrze kaplicy-prezbiterium nakryte sklepieniem kolebkowym z szerokimi gurtami i lunetami, ozdobionym sztukateriami, w tym kartuszami z plafonami. Gurty dekorowane kartuszami, girlandami roślinnymi oraz draperiami. W plafonach sklepienia przedstawione: Duch Święty, putta z narzędziami Męki Pańskiej, Veraikonem, tabliczką z krzyża z napisem INRI. Podobne przedstawienia na plafonach wnęk nakrytych sklepieniami konchowymi. Tu także wyobrażenia odnoszące się do kultu Serca Jezusowego oraz będące alegorią zbawienia. Nawa nakryta sklepieniem odcinkowym z odcinkami profilowanego gzymsu u podstawy, ozdobionym plafonami w profilowanych ramach. Pełna balustrada chóru muzycznego drewniana, marmoryzowana z podziałem kwaterowym i dekoracją ornamentalną. Wyposażenie kościoła: późnobarokowo-neoklasycystyczny ołtarz główny (1816), neoklasycystyczny ołtarz boczny w kaplicy (XIX w.), późnobarokowe balaski (pocz. XIX w.) i ławki (1807).

Kościół znajduje się na Górze Wszystkich Świętych (Kościelcu) zlokalizowanej na pn.-zach. od Słupca, na terenie Wzgórz Włodzickich

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 15.04.2015 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_02_BK.74602