Pochodzące z końca XVIII w. cerkiew i dzwonnica są ważnym elementem krajobrazu kulturowego i materialnym świadectwem trudnej historii tych ziem.

Historia obiektu

Cerkiew pw. Opieki Matki Bożej w Płonnej, której pozostałości zachowały się do dziś, zbudowana została w 1790 r. w pobliżu zabudowań dworskich (obecnie również zachowanych szczątkowo). Fundatorem cerkwi była rodzina Truskolaskich – ówczesnych właścicieli wsi. Cerkiew została wyremontowana w okresie pomiędzy 1810 a 1823 rokiem. Zapewne w 2. połowie XIX w. do cerkwi dobudowano od północy murowaną zakrystię. Cerkiew remontowano w 1927 r.

Od 1947 r., kiedy mieszkańcy wsi zostali wysiedleni i deportowani w ramach akcji „Wisła”, cerkiew przez kilka lat pozostawała nieużytkowana, następnie przekształcona i zamieniona została na magazyn PGR. Po likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych budynek dawnej cerkwi pozostawał nieużytkowany, a jego stan ulegał stopniowej degradacji.

Obecnie właścicielem zespołu cerkiewnego jest Parafia Greckokatolicka w Komańczy. W latach 2009-2010 r. Stowarzyszenie Dziedzictwo Mniejszości Karpackich wykonało prace remontowych dzwonnicy i porządkowych przy ruinach cerkwi.

Opis

Zespół cerkiewny zlokalizowany jest w środkowej części dawnej wsi. Położony jest ok. 50 m na południe od obecnej drogi nr 889 Bukowsko – Komańcza, na wschód od pozostałości dawnego zespołu dworsko-parkowego.

Zespół składa się z ruin dawnej greckokatolickiej cerkwi pw. Opieki Najświętszej Marii Panny, murowanej dzwonnicy oraz cmentarza. Cerkiew jest orientowana, jednonawowa, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta, z nieznacznie węższym od nawy, półkoliście zamkniętym prezbiterium. Pozostałości świątyni, zachowane w formie ścian obwodowych, zbudowane są z kamienia i cegły. Dzwonnica usytuowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie cerkwi, na zachód od świątyni. Cmentarz znajduje się w pewnym oddaleniu, ok. 500 m na wschód od cerkwi, po przeciwnej stronie drogi w kierunku Komańczy.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Zabytek dostępny z zewnątrz.

Autor noty: Anna Fortuna-Marek, OT NID w Rzeszowie, 18-07-2024 r.