dwór - Zabytek.pl
Adres
Sielec, 51B
Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. ropczycko-sędziszowski, gm. Iwierzyce
Stanowi ważny element krajobrazu kulturowego wsi.
Historia
Zespół dworski w Sielcu istniał już w XVII w., jako fortalicjum z budynkiem głównym posadowionym na ziemnych fortyfikacjach bastejowych.
Obecny dwór w Sielcu wybudowany został w l. 40. XIX w. na miejscu wcześniejszego obiektu, dla Franciszka Ksawerego Preka, właściciela miejscowości w l. 1842-1863.
W k. XIX w. i w pocz. XX w. właścicielką dworu była Zofia Nowińska a następnie jej córka Janina Tałasiewicz. Przed 1939 r. dwór nieznacznie przebudowano i rozbudowano, powiększono o boczne skrzydło od strony pd.
W 1940 r. dwór został spalony, po wojnie odbudowany z przeznaczeniem na siedzibę spółdzielni gminnej i szkołę. W l. 80. XX w. przeprowadzono remont elewacji. Obecnie mieści szkołę podstawową.
Opis
Zespół dworski położony jest w południowej części wsi, wśród zabudowy wiejskiej, po wsch. stronie lokalnej drogi relacji Sędziszów Małopolski - Iwierzyce.
Dwór ulokowany na ziemnej platformie będącej reliktem fortyfikacji bastejowych z XVII w., prostokątny rzut pierwotnego dworu i późniejszej dobudówki tworzą literę „L”, zasadnicza część o dwu traktach podłużnych, z sienią pośrodku. Główna bryła prostopadłościenna, parterowa, symetryczna, częściowo podpiwniczona, przekryta czterospadowym dachem polskim łamanym, urozmaicona gankiem od wsch. i czterokolumnowym portykiem od zach. z zadaszeniami dwuspadowymi. Nad parterową, prostopadłościenną dobudówką założono dach wielospadowy.
Ściany dworu są wymurowane z cegły, obustronnie, gładko tynkowane, dachy pokryte dachówką ceramiczną. Elewacje osadzone są na cokole. Elewację frontową zasadniczej bryły rozplanowano jako symetryczną, siedmioosiową, z wejściem pośrodku, poprzedzonym czterokolumnowym portykiem, pozostałe elewacje wieloosiowe. W północno-wschodnim narożniku widoczne są w ścianie ślady po zamurowanym podcieniu narożnym w postaci kolumn o podobnych jak w portyku. Dekorację stanowią: profilowane gzymsy nadokienne, proste podokienniki, oraz drewniany ganek od wsch. z koronkowo wycinanym ornamentem.
Ogród
Zachował się w postaci swobodnie rozplanowanych, półnaturalnych grup drzew i krzewów w pn.-zach. części działki, nieco zaśmiecają go współczesne nasadzenia.
Fortyfikacje ziemne
Czytelne są obecnie w postaci platformy zbliżonej obrysem do prostokąta, częściowo zniwelowanej w pd. części, zapewne przy okazji przedwojennej rozbudowy.
Dostępność. Obiekt dostępny z zewnątrz. Szkoła podstawowa.
Oprac. Barbara Potera, OT NID Rzeszów, 05.08.2019 r.
Rodzaj: dwór
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.13201, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.215846