Historia

Wieś Lubowidz wzmiankowana była po raz pierwszy w roku 1345 jako własność Wojciecha i Mikołaja Nagórskich. Uzyskała ona prawa miejskie w roku 1521, utraciła je w końcu XVIII w. W 2 poł. XVIII w. stanowiła własność  kasztelana dobrzyńskiego Stanisława Sierakowskiego. W 1 poł. XIX w. przeszła na własność Ignacego Wiśniewskiego. Parafię w Lubowidzu erygowano w 2 poł. XIV w. Pierwszy kościół zbudowany został zapewne w 2 poł. XIV w. (z tego też okresu pochodzi prawdopodobnie cmentarz kościelny), spłonął jednak w wieku XVII. Kolejna świątynia, również drewniana, zbudowana została dzięki fundatorom braciom Nagórkom – spłonęła 30 maja 1798 r. Obecnie istniejący kościół wzniesiony został w 1802 r.  z fundacji właścicieli Lubowidza Sierakowskich. Konsekrowany został w roku 1804. Poddano go pracom remontowym w latach 1860, 1937, 1966 i 2015-2016, kiedy to wymieniono na nim pokrycie dachowe oraz wszystkie szalunki elewacji, jak również rozebrano drewnianą dzwonnicę zbudowaną ok. 1860 r. stawiając na jej miejsce całkowicie nową, choć drewnianą kopię. Istniejące ogrodzenie wymurowane zostało z cegły na początku XX w. Z tego samego okresu pochodzi usytuowana na północ od kościoła murowana plebania, nie wpisana jednak do rejestru zabytków.

Opis

Zespół kościelny – złożony z kościoła, ogrodzenia i cmentarza kościelnego oraz  dzwonnicy i plebanii (nie wpisanych do rejestru zabytków) - usytuowany jest w centralnej części wsi, po wschodniej stronie ulicy Poświętnej, pośród cmentarza kościelnego, otoczony murem wykonanym z cegły, z kutą metalową bramą. Od strony północno-zachodniej, w pobliżu wejściowej bramy, usytuowana została drewniana współczesna dzwonnica. Od szosy Lidzbark – Żuromin (na zachód od kościoła) oddzielony ogrodzonym siatką skwerkiem, na środku którego (na osi kościoła) usytuowana została figura Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Od strony południowej zespół przylega do ul. Kościelnej. Z pozostałych stron otaczają go pola uprawne.

Cmentarz kościelny opasany został murem wykonanym z cegły, nieotynkowanym, osadzonym na niewielkim cokoliku, zwieńczonym gzymsem uskokowym, nad którym umieszczono dwuspadowe daszki. Brama główna jest słupowa, trójprzęsłowa, ze słupami na planie kwadratu, na cokołach, zwieńczone uskokowymi gzymsami oraz betonowymi czapami złożonymi ze skrzyżowanych dwuspadowych daszków i ostrosłupów nad nimi. Skrzydła bramne metalowe, z poziomych płaskowników i teowników oraz pionowych prętów zakończonych grotami. Bramki boczne jednoprzęsłowe, ujęte parami niskich, kwadratowych słupów zwieńczonych jak w bramie głównej.

Teren cmentarza kościelnego porośnięty planowo zasadzoną zielenią (m.in. okazami starodrzewia: lip – siedem pomników przyrody, jesionów i klonów), w formie szpalerów przy okalającym murze, z zachowanym jednym ceglanym nagrobkiem zwieńczonym cementowym krzyżem. 

Obiekt ogólnodostępny.

Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 30.01.2019 r.