Historia obiektu

Pierwszy znany obecnie drewniany dwór (curia) w Dydni został wzniesiony po 1489 r. przez Stanisława i Zygmunta Dydyńskich herbu Gozdawa. Pod koniec XVII w. wybudowano w środkowej części zespołu dworskiego nowy murowany i parterowy dwór na rzucie prostokąta, który kryty był dachem gontowym. Jego wnętrze o trzech traktach zostało rozplanowane w sposób tradycyjny dla ówczesnych siedzib szlacheckich z sienią i salonem na osi. U schyłku XIX w. dwór został rozbudowany w partii poddasza i wzbogacony o dwie drewniane facjatki usytuowane na osi budynku. Ostatnim właścicielem majątku dworskiego obejmującego przed 2. wojną światową powierzchnię 690 ha był Lesław Dydyński, syn Zygmunta Dydyńskiego. Po zakończeniu okupacji niemieckiej na mocy dekretu PKWN o reformie rolnej z dnia 6 września 1944 r. przeprowadzono nacjonalizację i parcelację miejscowego majątku dworskiego. Większość wchodzącego w jego skład obszaru przejął wtedy Państwowy Fundusz Ziemi, ale już w 1951 r. majątek dworski przeszedł pod kontrolę Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. W 1953 r. przeprowadzono remont budynku i przystosowano go do roli magazynu. Kilka lat później, w 1959 r. dwór był ponownie remontowany i w następnych latach w jego wnętrzach funkcjonowały pomieszczenia administracyjne (biura), punkt skupu, a od 1966 r. również niewielka piekarnia. Budynek dworu był użytkowany do 1988 r., kiedy przestał pełnić dotychczasowe funkcje po tym jak wzniesiono w jego sąsiedztwie nowy budynek administracyjny spółdzielni. Po 1988 r. obiekt był wykorzystywany już tylko jako magazyn mebli biurowych, opakowań szklanych i dokumentacji archiwalnej GS. Od lat 90. XX w. stan techniczny budynku ulegał stopniowo pogorszeniu (zawilgocenie i zagrzybienie ścian, nieszczelny dach i brak rynien odprowadzających wody opadowe, pękanie ścian zewnętrznych). W efekcie postępującej degradacji substancji budowlanej, opuszczony i nieremontowany budynek dawnego dworu zaczął popadać w ruinę.

Opis obiektu

Dwór jest położony we wsch. części wsi Dydnia po pd. stronie drogi powiatowej wiodącej z Grabownicy Starzeńskiej do Dynowa. Parterowy, częściowo podpiwniczony, wolnostojący i otynkowany dwór wzniesiony na rzucie prostokąta o wymiarach 25 x 18 metrów i powierzchni użytkowej 869 m² usytuowany w środkowej części założenia dworsko-parkowego na terenie płaskim lekko opadającym w kierunku pd.-zach. przy dawnej drodze dworskiej. Budynek dworu zwrócony frontem w kierunku wsch. nakryty jest dachem czterospadowym wykonanym z blachy ocynkowanej o dość krótkiej kalenicy. Ściany obwodowe wykonane z cegły ceramicznej. Forma architektoniczna dworu nawiązuje do popularnego na przeł. XVIII i XIX w. stylu klasycyzmu. Elewacje budynku są akcentowane pilastrami, zwieńczone gzymsem, a otwory okienne umieszczone w nieregularnym układzie. Stolarka okienna wykonana z drewna pojedyncza i podwójna, ościeżnicowa w układzie o dwóch, trzech i czterech kwaterach. Stolarka drzwiowa również drewniana z drzwiami pojedynczymi i podwójnymi umieszczonymi na hakach lub zawiasach wymagająca renowacji. Elewacja od strony wsch. (frontowa) 7-osiowa z niewielkim gankiem w części środkowej, a elewacja tylna od strony zach. w układzie 5-osiowym. Od strony wsch. na osi fasady murowany i otynkowany ganek dochodzący do wysokości murów obwodowych. Na osi budynku od strony wsch. i zach. znajdują się dwie drewniane facjaty z odeskowaniem pionowym. Od strony frontowej facjata o trzech osiach z balkonem nad gankiem, a od strony elewacji tylnej o dwóch osiach. Obydwie facjaty z oknami umieszczonymi w profilowanych opaskach. Narożniki dworu ujęte są pilastrami. Układ wnętrz trzytraktowy, który pierwotnie był symetryczny z sienią i salonem na osi, a obecnie silnie przekształcony poprzez zmiany przebiegu ścian działowych i zamurowania niektórych okien. We wnętrzach, tj. w dawnym salonie i sieni zachowały się częściowo posadzki wykonanej z parkietu w układzie geometrycznym. Obecnie zabytkowy budynek dworu pozostaje wciąż opuszczony i nie jest użytkowany pomimo dwukrotnego wystawiania obiektu przez władze gminy na licytację.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Zabytek dostępny z zewnątrz.

Autor noty: dr Andrzej Gliwa, 10-11-2023 r.