Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny


kościół 2. poł. XIII w. Szprotawa

Adres
Szprotawa, Pl. Kościelny 2

Lokalizacja
woj. lubuskie, pow. żagański, gm. Szprotawa - miasto

Kościół parafialny pw.Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Szprotawie wzniesiony w II poł.

XIII w., następnie rozbudowany w latach 1416-1424. Gotycka świątynia położona jest w obrębie dawnych obwarowań miejskich, na południe od placu rynkowego. Kościół o zróżnicowanej bryle stanowi jedną z atrakcji turystycznych miasta.

Historia

W Szprotawie w pobliżu placu rynkowego w II połowie XIII w. zbudowano z kamienia polnego jednonawową świątynię z wyodrębnionym prezbiterium. Wcześniej miasto nie dysponowało własnym kościołem i było przypisane do świątyni św. Andrzeja w Iławie. W latach 1416- 1424 powiększono kościół w kierunku południowym. Świątynię ukształtowano w formie trójnawowej hali z obejściem. Do elewacji północnej dobudowano czworoboczną wieżę z kruchtą w przyziemiu. Świątynię pomimo niszczących ją pożarów w 1473 r. (spalenie wieży i dachu), 1630 r., 1672 r. i 1702 r. sukcesywnie remontowano i odbudowywano. Odbudowy kościoła dokonywano przy użyciu cegły. W I poł. XVI stulecia rozszerzono kościół o zakrystię i kaplicę. W 1673 r. zamurowano gotycki kamienny portal zachodni i rozetę. W 1810 r. zlikwidowano przykościelny cmentarz, a płyty nagrobne wmurowano w ściany świątyni. Działania II wojny światowej nie przyczyniły się do większych zniszczeń. Po 1945 r. zmieniono dach na świątyni, a wieżę pokryto nową blachą. W 1969 r. wymieniono zniszczone w czasie wojny witraże. W latach 1970-1980 zainstalowano nowe mosiężne żyrandole i kinkiety boczne oraz wymieniono ławki w nawach głównych i bocznych. W 1989 r. wykonano prace malarskie wnętrza kościoła, a 2009 r. wymieniono posadzki. Gotycka świątynia w Szprotawie jest jedną z najstarszych budowli sakralnych na terenie powiatu żagańskiego.

Opis

Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Szprotawie położony jest przy ul. plac Kościelny 2, w centrum starego miasta. Działka przed kościołem częściowo wyłożona jest kostką granitową, na której wydzielono miejsca parkingowe. Gotycki kościół to nieotynkowana, murowana z cegły i kamienia, halowa, trójnawowa z poligonalnym obejściem budowla. Od strony południowej i wschodniej świątynię wzmacniają ceglane, uskokowe przypory. Do korpusu kościoła od strony północnej przylega zakrystia z kaplicą i wieżą, a od południa kaplica z kruchtą. Bryłę świątyni przykrywa dach dwuspadowy i wielospadowy po stronie wschodniej. Wieżę wieńczy hełm z latarnią. Elewacje przepruwają, ostrołuczne otwory okienne. Fasada ze szczytem rozczłonkowanym dekoracyjnie trzema kondygnacjami ostrołukowych blend o podziale krzyżowym. Zamurowane wejście do kościoła ozdabia profilowany, gotycki, kamienny portal. Na nieotynkowanych elewacjach widoczny jest zarys pierwotnego kamiennego kościoła. W fakturze muru umieszczono kamienne epitafia, wśród nich gotycka płyta nagrobna poświęcona zmarłemu w 1316 r. szprotawskiemu proboszczowi Bertoldowi. Wnętrze trójnawowej świątyni nakryte jest sieciowymi sklepieniami, natomiast w zakrystii, kaplicach i przedsionkach występują sklepienia krzyżowo- żebrowe, kolebkowe i gwiaździste. W skład barokowego wyposażenia kościoła wchodzą: ołtarze, obrazy i osiemnastowieczne rzeźby. Na uwagę zasługuje gotycka polichromia na południowej ścianie zakrystii, przedstawiająca św. Jerzego walczącego ze smokiem.

Kościół jest własnością wyznaniową. W świątyni odbywają się regularnie msze święte. Obiekt jest szeroko udostępniany.

oprac. Krzysztof Słowiński, OT NID w Zielonej Górze, 14-11-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_08_BK.34310, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_08_BK.116087