Wyróżnia się murowaną konstrukcją chóru muzycznego, zbliżoną pod względem koncepcji oraz form kolumn do chóru muzycznego kościoła par. w Lądku Zdroju (1690-1701).

Historia

Raszków wzmiankowany po raz pierwszy w 1316 r., a kościół i plebania w 1357 r. Przed 1560 r. Raszków przyłączony do parafii w Ścinawce Dolnej. Obecny, późnogotycki, nakryty zapewne stropami, bezwieżowy kościół zbudowany w XVI w. z wykorzystaniem tradycyjnych rozwiązań skodyfikowanych już w architekturze sakralnej 2 poł. XIII w. (addycyjność rzutu i bryły, prosto zamknięte prezbiterium). W czasie reformacji kościół w Raszkowie przejęty przez protestantów i przed 1631 r. oddany katolikom. W latach 1689–1690 przebudowany w stylu wczesnego baroku i w zakresie ograniczonym do niezbędnego minimum. Częściowo zachowane dolne partie murów obwodowych prezbiterium, nawy i zakrystii, która powiększona w kierunku wsch. i sklepiona. Nie zmieniona addycyjnie kształtowana bryła kościoła. W elewacjach przeprute okna termalne. W pd. elewacji prezbiterium umieszczony kamienny uszakowy portal złożony z niezupełnie dopasowanych elementów. Wnętrze kościoła nakryte jednolicie sklepieniem kolebkowym z lunetami. Zbudowana murowana konstrukcja chóru muzycznego złożona z kolumn w porządku toskańskim i sklepienia krzyżowego. W XVIII w., ok. 1740 r.(?) wystrój elewacji kościoła wzbogacony atektonicznie o narożne lizeny i belkowanie koronujące. Dobudowana do prezbiterium sklepiona kruchta pd.-zach. Wówczas też powiększony chór muzyczny o drewnianą, frontową część (budownictwo ludowe) z balustradą w stylu dojrzałego baroku. W XVIII w. lub w 1804 r., kiedy kościół odnawiany wzniesiona na dachu nawy barokowa sygnaturka. Zapewne w 1 poł. XIX w. przekształcony wystrój elewacji kruchty pd., w duchu późnego, klasycyzującego baroku. Zbudowana też kruchta pn.-zach. przed frontową elewacją nawy, nakryta stropem belkowym. Na pocz. XX w. wykonana polichromia wnętrza kościoła utrzymana w stylu historyzmu z dominacją neobaroku oraz z elementami neoklasycyzmu, neorokoka i secesji. Kościół remontowany w latach 1972–1975.

Opis

Kościół pw. Św. Piotra i Pawła w Raszkowie orientowany, murowany z kamienia, tynkowany. Prezbiterium wyodrębnione, zamknięte prosto, zwieńczone trójkątnym szczytem. Nawa krótka, o obrysie zbliżonym do kwadratu. Jej elewacja zach. zwieńczona trójkątnym szczytem. Elewacje prezbiterium i nawy rozwiązane jednolicie. Ujęte narożnie lizenami wprowadzonymi w belkowanie koronujące. Przeprute oknami termalnymi umieszczonymi na jednej wysokości. Prezbiterium i nawa nakryte odrębnymi dachami, a na dachu nawy umieszczona drewniana, ośmioboczna sygnaturka z baniastym hełmem z latarnią. Do prezbiterium dobudowane wydłużona zakrystia z elewacjami bez artykulacji (od pn.-wsch.) oraz kruchta pd.-zach. z elewacją frontową dzieloną pilastrami i zwieńczoną trójkątnym, obramionym szczytem. Druga kruchta, pn.-zach. z elewacjami bez artykulacji, z trójkątnym szczytem w obramieniu. W zach. część nawy wbudowany chór muzyczny częściowo o konstrukcji murowanej, częściowo o konstrukcji drewnianej, zabezpieczony drewnianą balustradą z balkonem, ozdobioną m.in. lambrekinem. Prezbiterium i nawa nakryte ujednoliconym formalnie sklepieniem kolebkowym z lunetami, które ozdobione jednorodną oraz jednolitą kompozycyjnie i formalnie polichromią, w dużym stopniu o charakterze dekoracyjnym. Polichromia złożona z: pasów podkreślających strukturę sklepień, obramionych plafonów o wykrojach wklęsło-wypukłych, tablatury łączonej z ornamentacją (w niszach okiennych), uproszczonej, neoklasycystycznej groteski, ozdobnych szlaków oraz z rozet. Barokowym, historycznym wzorcom najbliższe tematyka i układ elementów polichromii. Ornament wzorowany ogólnie na historycznych motywach. Program ikonograficzny polichromii maryjny: w dwóch plafonach na czaszy sklepienia przedstawione Narodziny Jezusa i Nawiedzenie. W lunetach — plafony z wezwaniami litanii loretańskiej. Wyposażenie kościoła złożone z: architektonicznego ołtarza głównego (barok, k. XVII w.) z dwiema bramkami (późny barok, k. XVIII w.), z dwóch identycznych ołtarzy bocznych (neoklasycyzm, 2 ćw. XIX w.), z ambony (późny barok łączony z wczesnym neoklasycyzmem, pocz. XIX w.) i z prospektu organowego.

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 15.09.2016 r.