Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Tekli - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Tekli


kościół 1779 r. Dobrzyca

Adres
Dobrzyca, Rynek 6

Lokalizacja
woj. wielkopolskie, pow. pleszewski, gm. Dobrzyca - miasto

Kościół w Dobrzycy jest przykładem skromnej drewnianej architektury sakralnej w regionie.

W jego wnętrzu zachowało się oryginalne rokokowe wyposażenie z lat 1780-1783 wykonane przez rzeźbiarza kaliskiego Franciszka Eytnera.

Historia

Dobrzyca to miasto w powiecie pleszewskim, położone ok. 12 km na zachód od Pleszewa, przy drodze do Koźmina. Najstarsza informacja o miejscowości pochodzi z dokumentu wystawionego 1327 r., w którym wymieniony jest Mikołaj z Dobrzycy. Należała ona wówczas do Dobrzyckich i stanowiła ich gniazdo rodowe. W 2 ćw. XV w. (przed 1440 r.) Dobrzyca uzyskała prawa miejskie. W 1934 roku przestała być miastem. Prawa miejskie odzyskała w 2014 roku. Od 2 poł. XVI w. jej właścicielami byli także członkowie innych rodzin szlacheckich. W latach 1697-1717 miasto należało tylko do Dobrzyckich i zostało przez nich sprzedane Gorzeńskim. W rękach tej rodziny Dobrzyca znajdowała się do 1835 r., kiedy w wyniku przymusowej licytacji przeszła w posiadanie niemieckiej rodziny von Kottwitzów. Od 1890 r., do wybuchu II wojny światowej jej właścicielami byli Czarneccy. Parafię w Dobrzycy erygowano najpóźniej na początku 2 poł. XIV w.. W dokumencie z 1364 r. występuje miejscowy proboszcz Jan, będący równocześnie kanonikiem poznańskim. Kościół w Dobrzycy wymieniony jest także w aktach konsystorza poznańskiego z XV w. i wspomina o nim Liber beneficiorum archidiecezji poznańskiej w 1510 r. Do 1544 r. urząd miejscowego plebana zajmował Jan Kurowski, a po nim ksiądz Andrzej. Za jego czasów kościół uległ zniszczeniu i na jego miejscu z fundacji Macieja Dobrzyckiego stanęła w 1547 r. nowa świątynia, przy której w 1627 r. utworzono Bractwo św. Anny. Bliższe informacje na temat tej świątyni zawarte są w aktach wizytacji kanonicznej przeprowadzonej przez biskupa Gnińskiego w 1684 r. Później kościół uległ częściowemu zniszczeniu i został wyremontowany w latach 1730-1742 przez ówczesnego dziedzica Aleksandra Gorzeńskiego. 29 października 1777 r. świątynia spaliła się podczas pożaru miasta, ale już w następnym roku ją odbudowano staraniem dobrzyckiego proboszcza ks. Stanisława Łukomskiego. Przetrwała ona do dnia dzisiejszego, a jej fundatorem był Augustyn Gorzeński, ówczesny właściciel dóbr dobrzyckich. W 1823 roku odnowiono wieżę, położono nowy dach oraz wzmocniono całą konstrukcję. W 1923 r. pod ścianami kościoła założono kamienne fundamenty, a w latach 1931-1938 przeprowadzony został pod kierunkiem Wacława Taranczewskiego i Pawła Pogowskiego gruntowny remont kościoła. W latach 1982-1983 powiększono jego nawę (prawie o 10 metrów) i przesunięto wieżę.

Opis

Kościół w Dobrzycy położony jest na niewielkiej parceli usytuowanej w zachodniej pierzei rynku. Kościół jest zwrócony prezbiterium na zachód, od wschodu znajduje się wieża z głównym wejściem. Świątynia wzniesiona została z drewna na podmurówce z kamienia polnego łamanego, zwieńczonej od góry warstwą cegły. Jej budowniczym był cieśla Antoni Wilczerowicz. Ściany w konstrukcji zrębowej obustronnie oszalowane. Świątynia posiada prostokątną, silnie wydłużoną nawę, do której przylega nieco od niej węższe i niższe prezbiterium zamknięte ścianą prostą, za którym znajduje się zakrystia zamknięta wielobocznie. Od południa do nawy dostawiona jest niewielka kruchta. Dwuspadowy dach jest kryty gontem W jego partii wschodniej znajduje się wieża z dachem namiotowym i iglica z krzyżem, a w partii zachodniej wieżyczka na sygnaturkę, zwieńczona identycznie jak wieża.

Wewnątrz znajduje się strop belkowy z sufitami pseudokasetonowymi, który w nawie posiada malowaną płycinę. Na belce tęczowej z napisem fundacyjnym i datą „1778” umieszczony jest barokowy krucyfiks. Wyposażenie wnętrza jest rokokowe, wykonane przez Franciszka Eytnera w latach 1780-1783, a w jego skład wchodzi także chór muzyczny z prospektem organowym i muzykującymi aniołami, z 1785 r. wsparty na czterech słupkach. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz przedstawiający św. Teklę, patronkę świątyni i parafii, namalowany przez Augusta Kierblewskiego w 1780 r. Po bokach stoją rzeźby: śś. Piotra i Pawła oraz dwóch niezidentyfikowanych świętych. W świątyni są także dwa ołtarze boczne. W pierwszym z nich z rzeźbami św. Dominika i św. Katarzyny z 1 poł. XVIII w. znajdują się obrazy: Matki Boskiej Różańcowej autorstwa A. Kierblewskiego, z 1782 r. oraz Trójcy Świętej adorowanej przez św. Kryspina i św. Kryspianina. W drugim z rzeźbą św. Jana Chrzciciela i niezidentyfikowanego świętego z 1 poł. XVIII w. umieszczone są obrazy: św. Anny z Marią i Joachimem, namalowany przez A. Kierblewskiego i św. Jana Nepomucena. Wystrój wnętrza dobrzyckiego kościoła dopełnia rokokowa ambona i chrzcielnica wykonana przez Franciszka Eytnera.

Dostępność obiektu: dostępny w czasie mszy.

Oprac. Beata Marzęta, OT NID w Poznaniu, 04-05-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_30_BK.164754, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_30_BK.44392