Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

wiatrak - Zabytek.pl

wiatrak


wiatrak przełom XIX/XX w. Czołna

Adres
Czołna

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. puławski, gm. Baranów

Jeden z nielicznie zachowanych wiatraków-koźlaków na terenie woj.lubelskiego. Niegdyś charakterystyczny element krajobrazu powiatu puławskiego.

Historia

Obiekt wzniesiony został ok. 1900 r. przez P. Mazurka. Był typowym dla pow. puławskiego wiatrakiem - koźlakiem. Po I wojnie światowej zakupił go Bolesław Kosowski. Prawdopodobnie został przebudowany w 1920 r. W 1947 przeniesiony na obecne miejsce (pierwotnie zlokalizowany w odległości 100 m na wsch.). W ścianach bocznych wycięto wówczas koliste otwory i umieszczono w nich małe wiatraczki służące do ustalania kierunku wiatru. Wiatrak zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem użytkowany był do 1961 r., gdy po zainstalowaniu napędu elektrycznego, przerobiono go na młyn. Następnie w 1976 r. wraz z kolejną zmianą właściciela przekształcony został na dom letniskowy. W ramach przeprowadzonych prac remontowych m. in. dorobiono skrzydła (nie użytkowane), usunięto trzy zastrzały z kozła, a konstrukcje wiatraka osadzono na stałe na nowym fundamencie (obiekt nie jest obracalny). Zachowano wówczas niektóre elementy wyposażenia wiatraka.

Opis

Wiatrak usytuowany jest ok. 400 m na pn. od wsi Czołna, przy pn. str. drogi prowadzącej do Woli Czołnowskiej. Zajmuje centralną część kwadratowej działki ogrodzonej drewnianymi sztachetami. Założony na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu. Bryła prostopadłościenna trzykondygnacyjna nakryta dachem dwuspadowym. Układ wnętrza zmieniony (po 1976 r.), zaadaptowany na cele mieszkalne. Poszczególne kondygnacje dostępne wewnętrznymi schodami jednobiegowymi. Obiekt drewniany konstrukcji szkieletowo - ramowej na podmurówce (pierwotnie zawieszony na belkach pojazdowych i belce mącznej opartych na środkowym słupie „królu” z usztywniającymi go od dołu zastrzałami zamocowanymi na skrzyżowanym przyciesiu zwanym „kozłem”. Więźba dachowa krokwiowo-płatwiowa. Dach dwuspadowy ze ściętym wierzchołkiem od str. skrzydłowej, pokryty gontem. Pomieszczenia na poszczególnych kondygnacja dostępne wewnętrznymi drewnianymi schodami jednobiegowymi. Elewacje oszalowane (deski w układzie pionowym) z listwowaniem. Elewacja frontowa z wejściem w parterze oraz schodami prowadzącymi na ganek, na piętrze. W elewacji tylnej osadzony wał z dwoma skrzydłami (pierwotnie czterema).

Własność prywatna. Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Anna Sikora-Terlecka, OT NID w Lublinie, 6.10.2014 r.

 

Rodzaj: wiatrak

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BL.1452, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_BL.37600