Pierwsze wzmianki na temat obecności Żydów w Baranowie pochodzą z 1621 roku, choć niewykluczone, że pojawili się tutaj już wcześniej. W latach 20. XVII wieku w mieście odnotowano już obecność 30 żydowskich rzemieślników, w tym 2 krawców, 4 szewców, 3 rzeźników, 4 piekarzy oraz 4 przekupniów. Po zniszczeniach wojennych w połowie stulecia pozostało w Baranowie kilkunastu Żydów, stanowiących 5% całej ludności miasteczka (1676). U progu epoki stanisławowskiej cała gmina baranowska liczyła 170 osób.

Za rządów ostatniego polskiego monarchy liczebność wyznawców judaizmu zaczęła rosnąć. W 1777 roku wśród 380 mieszkańców Baranowa żyło 77 Żydów, którzy stanowili już ponad 20% ogółu ludności. Wśród nich znajdowało się 20 właścicieli posesji, którzy zajmowali się między innymi krawiectwem, czapnictwem i arendą (był też jeden rolnik). W 1790 roku w Baranowie zanotowano 99 Żydów, a w całej gminie – 146. Pod koniec XVIII wieku miejscowi wyznawcy judaizmu uprawiający ziemię miast odrabiać pańszczyznę, płacili czynsz. W tym czasie Żydzi stali się drugą pod względem liczebności grupą narodowościową w miejscowości. Stan ten odzwierciedlają zapisy w księgach miejskich coraz częściej informujące o posiadaniu przez nich nieruchomości. Żydzi w Baranowie utrzymywali się z handlu, rzemiosła oraz dzierżawy karczm w mieście i okolicznych wsiach. Aktywnie uczestniczyli w wytwórstwie i sprzedaży napojów alkoholowych. Mieszkali głównie przy rynku oraz na zachód i południe od niego (ówczesne ulice Bóżniczna i Rybna).

Jeszcze w XVII wieku powstała drewniana synagoga, wzmiankowana w 1861 roku. Pod koniec XIX wieku gmina wystawiła nową synagogę. Obiekt ten również był drewniany; stał na południe od rynku. Wraz z otwarciem nowej synagogi stara bóżnica zaczęła pełnić prawdopodobnie funkcję bet midraszu. 

Liczba Żydów w XIX wieku szybko wzrastała. W 1819 roku na 1020 mieszkańców Baranowa było 370 Żydów (36%), w 1827 – 640 na 1450 (44%), w 1856 – 950 na 1800 (53%). Pod koniec stulecia stanowili już ponad połowę mieszkańców osady (w 1897 roku 59%). Jak wynika z zachowanych dokumentów, w latach 80. XIX wieku Żydzi zostali właścicielami części ziem majątku Baranów, parcelowanego i rozprzedawanego przez jego ówczesnego właściciela.

Po zniszczeniach pierwszej wojny światowej liczba mieszkańców Baranowa spadła. Według pierwszego spisu powszechnego w odrodzonej Polsce przeprowadzonego w 1921 roku miejscowość liczyła 1900 mieszkańców, w tym ponad 1000 Żydów (54%). W latach 20. XX wieku gmina żydowska podupadła na skutek pożarów i kryzysu gospodarczego. Powolna odbudowa stała się możliwa dzięki wsparciu między innymi ze strony Jointu (Amerykańsko-Żydowskiego Połączonego Komitetu Rozdzielczego). W następnej dekadzie sytuacja ekonomiczna Żydów zaczęła się ponownie pogarszać, również ze względu na pogłębiającą się konkurencję ze strony polskich kupców i rzemieślników.

W Baranowie działały lokalne oddziały licznych żydowskich partii politycznych, spośród których największą popularnością cieszyły się organizacje syjonistyczne. W przededniu drugiej wojny światowej społeczność baranowskich Żydów szacowano na około 1200 osób.

W okresie wojny okupanci niemieccy początkowo nie utworzyli w osadzie getta. Żydzi otrzymali natomiast zakaz mieszkania w centrum miasteczka. W 1940 roku przesiedlono do Baranowa kilkuset Żydów z Warszawy i Puław — łącznie populacja żydowska wzrosła do około 1900 osób. Getto, wyznaczone prawdopodobnie dopiero w drugiej połowie 1941 roku, miało charakter otwarty. Akcję jego likwidacji Niemcy przeprowadzili w maju 1942 roku: 500 młodych, zdolnych do wysiłku fizycznego Żydów skierowano do obozów pracy, resztę społeczności żydowskiej popędzono do Dęblina, skąd została wywieziona koleją do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze. Nieliczni schronili się w gettach w Adamowie, Kamionce i Końskowoli, gdzie podzielili tragiczne losy ich mieszkańców. Szacuje się, że okres Zagłady przeżyło około 25 baranowskich Żydów.

Teren cmentarza żydowskiego położony jest około 300 metrów na południowy wschód od rynku, u zbiegu ulic Czołnowskiej i Słonecznej, na granicy zabudowy i pól uprawnych. Nekropolia zajmuje współcześnie powierzchnię około 0,9 hektara (przed wojną 3 hektary). Ma kształt nieregularny, dostosowany do niewysokiej skarpy terenowej po zachodniej stronie drogi do Czołny.

Cmentarz został założony zapewne w pierwszej połowie XVII wieku, ale najstarsza udokumentowana informacja o nim pochodzi z 1724 roku, kiedy to powiększano jego powierzchnię. Istnienie nekropolii potwierdza wydana w latach 1839–1840 rosyjska mapa wojskowa. Przed drugą wojną światową teren cmentarza został ponownie powiększony i ogrodzony szczelnym płotem deskowym. Przy bramie w narożniku północno-wschodnim znajdował się budynek (dom przedpogrzebowy). W latach 30. XX wieku doszło do sprofanowania nekropolii na tle antysemickim. Cmentarz został zdewastowany przez Niemców podczas okupacji, po wojnie reszta nagrobków została zabrana przez mieszkańców osady i wykorzystana w celach użytkowych, a teren cmentarza z czasem zaorano i zamieniono w pole uprawne. W latach 70. XX wieku miejscowy nauczyciel wraz z dziećmi ze szkoły obsadził teren cmentarza regularnie drzewami i obsiał trawą. Granice nekropolii pozostają czytelne od północy, wschodu i zachodu. Od strony południowej granica cmentarza sięgała dalej. Zachowały się tylko cztery macewy.

Właściciel praw autorskich do opisu: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN