Historia

Miasto założone zostało przez Baltazara II von Stosch w roku 1583 (1584), na terenie między Czerniną Górną, a rozciągającą się po jej płn.-zach. stronie Czerniną Dolną, na podstawie przywileju lokacyjnego, jaki uzyskał poprzedni właściciel czernińskich dóbr Heinrich von Dohna w roku 1515 od króla Władysława. Heinrich von Dohna w roku 1538 sprzedał dobra czernińskie braciom Aleksandrowi i Baltazarowi I von Stosch. Przywilej lokacyjny miasta potwierdzony został w roku 1540. Wraz z lokacją miasta wyznaczono rynek z siecią ulic oraz założono, znajdujący się po północnej stronie rynku, staw miejski. Powołano senat miasta oraz trybunał sądowy. Jak głosi inskrypcja na epitafium Baltazara II, znajdującym się nad wejściem do kościoła, z jego inicjatywy wybudowany został ratusz oraz powstała zabudowa miejska. Miasto zostało obwarowane. Umocnienia miasta stanowiły wały ziemne i fosa, a od strony wschodniej mur. Czernina posiadała trzy bramy miejskie zbudowane w latach 1596, 1597 i 1598, noszące nazwy: Rydzyńska (albo Polska), Dolnoczernińska i Górowska. W 1. ćw. wieku XIX obwarowania miejskie wraz z bramami były rozbierane, ich ostateczna likwidacja miała miejsce w roku 1830. Obecny ratusz zbudowany został w 1799-1800 na miejscu XVI-wiecznego, który spłonął w 1769.

Opis

Centrum układu urbanistycznego Czerniny stanowi trapezoidalny rynek z regularną siecią ulic. Kształt rynku oraz układ głównych ciągów komunikacyjnych zachował się do czasów obecnych. Czytelne jest również miejsce stawu miejskiego, założonego w czasie lokacji miasta, usytuowanego na północ od rynku. W środkowej części rynku, znajduje się, wzniesiony w latach 1799-1800, klasycystyczny ratusz z towarzyszącymi mu zabudowaniami gospodarczymi i garażami. Pierwotnie jednokondygnacyjny budynek ratusza znajdował się przy wschodniej pierzei rynku. Wśród zabudowy miejskiej wyróżnia się barokowy dom, przykryty wysokim mansardowym dachem, położony przy ul. Narutowicza 7. Po płn. i płd. stronie centrum układu urbanistycznego, wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego, który stanowi droga biegnąca w kierunku północ-południe, z Rydzyny, w kierunku Ligoty, wykształciły się niewielkie przedmieścia o skromnej zabudowie.

Kościół parafialny o średniowiecznej metryce, usytuowany jest na pd.-wsch. od rynku. Na północ od kościoła rozciąga się rozległy zespół pałacowo-parkowy z zachowanym w ruinie pałacem. Między kościołem parafialnym i zespołem pałacowym stoi XIX-wieczna ceglana wieża, pozostałość kościoła ewangelickiego.

Obiekt dostępny

oprac. Maria Czyszczoń, 12.12.2015 r.